ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Het is een stoornis die vaak voorkomt. Het kenmerkt zich door moeite met concentreren, veel beweging en impulsief gedrag. De exacte oorzaak is nog niet helemaal bekend.
Uit onderzoek blijkt dat genen en omgevingsfactoren belangrijk zijn. In dit artikel gaan we dieper in op deze factoren.
Kerninzichten
- ADHD heeft een sterke erfelijke component. Dit betekent dat kinderen van ouders met ADHD een hoger risico hebben.
- Factoren tijdens de zwangerschap en geboorte, zoals roken en alcoholgebruik, kunnen de kans op ADHD vergroten.
- Ongezonde thuissituaties, trauma of andere psychosociale factoren kunnen ADHD-symptomen verergeren.
- Specifieke hersenafwijkingen, zoals verstoorde communicatie tussen hersenstructuren, kunnen bijdragen aan ADHD.
- ADHD kan zowel bij kinderen als volwassenen voorkomen. De symptomen zijn vaak al op jonge leeftijd zichtbaar.
Door de oorzaken beter te begrijpen, kunnen we betere behandelingen ontwikkelen. Dit helpt om de impact van ADHD te verminderen. We gaan nu verder in op de kenmerken, symptomen en de onderliggende mechanismen van ADHD.
Lees meer over de oorzakenen behandeling van
Wat is ADHD?
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Het is een aandoening die problemen met aandacht, concentratie en impulsiviteit heeft. Mensen met ADHD kunnen moeite hebben om zich te concentreren. Ze zijn snel afgeleid en kunnen moeite hebben om stil te zitten.
ADHD-symptomen
De belangrijkste symptomen van ADHD zijn:
- Moeite met concentratie en aandacht
- Impulsiviteit en moeite met zelfcontrole
- Hyperactiviteit en rusteloosheid
Deze symptomen zijn bij mensen met ADHD erg duidelijk. Ze maken het dagelijks functioneren moeilijk.
Soorten ADHD
Er zijn drie hoofdtypen van ADHD:
- ADHD-I (Inattentive): Voornamelijk problemen met aandacht en concentratie.
- ADHD-H (Hyperactive/Impulsive): Vooral hyperactief en impulsief gedrag.
- ADHD-C (Combined): Een combinatie van aandachtsproblemen en hyperactiviteit.
De symptomen kunnen bij jongens en meisjes verschillen. Dit kan ertoe leiden dat ADHD bij meisjes soms niet wordt opgemerkt.
ADHD wordt soms verward met ADD. In Nederland hebben ongeveer 3 op de 100 mensen ADHD of ADD. De diagnose ADHD wordt vaak al voor het zevende levensjaar gesteld.
Verschillen in ADHD-kenmerken
ADHD-kenmerken verschillen tussen jongens en meisjes. Jongens met ADHD zijn vaak hyperactief en impulsief. Meisjes met ADHD zijn meestal dromerig en afgeleid. Dit kan ertoe leiden dat ADHD bij meisjes later wordt ontdekt.
Meisjes met ADHD hebben soms angst, depressie en een slecht zelfbeeld. Jongens tonen vaak agressief of moeilijk gedrag. Deze verschillen kunnen ADHD over het hoofd zien.
ADHD bij jongens en meisjes
Personen met ADHD zijn vaak hyperactief. Ze kunnen zich goed concentreren en moeite hebben met stoppen. Dit komt door de dopaminetoevoer.
ADD-personen zijn snel afgeleid en vermijden drukke plekken. Ze hebben behoefte aan meer slaap en zijn dwangmatig. Ze hebben ook moeite met gevoelens tonen.
Ze zijn onzeker en hebben moeite met tijd beheren. Ze verwerken informatie langzaam. Dit kan leiden tot verwardheid en soms wordt het verward met autistisch gedrag.
| ADHD kenmerken bij jongens | ADHD kenmerken bij meisjes |
|---|---|
| Hyperactief gedrag | Dromerig en afgeleid |
| Impulsiviteit | Angst en depressie |
| Agressief gedrag | Laag zelfbeeld |
“ADHD-symptomen kunnen bij jongens en meisjes erg verschillen, waardoor de stoornis soms over het hoofd wordt gezien bij bepaalde groepen.”
Problemen met aandacht
ADHD maakt het lastig om aandachtig te zijn. Het lijkt alsof er altijd veel in je hoofd is. Dit maakt het moeilijk om je te concentreren, bijvoorbeeld tijdens een les.
Met ADHD is het ook lastig om dingen te organiseren. Je kunt moeite hebben met tijd beheren en dingen kwijt te raken. Dit kan leiden tot problemen op school of werk.
- Bij aandachtsproblemen ervaart men moeite met concentratie, en slordigheid in (school)werk.
- Hyperactiviteit en impulsiviteit uiten zich in onrustige bewegingen en moeite met stilzitten.
- Volwassenen met ADHD kunnen symptomen ervaren zoals moeite met geldbeheer en omgaan met gezag.
- ADHD wordt bij vrouwen vaak pas laat ontdekt vanwege symptomen zoals druk en veel praten, die als normaal worden beschouwd.
- Personen met ADHD hebben vaak vernieuwende ideeën en pakken uitdagingen makkelijk aan.
| Symptomen | Beschrijving |
|---|---|
| Aandachts- en concentratieproblemen | Kinderen en volwassenen met ADHD worden gemakkelijk afgeleid, met aandacht die bij elke prikkel afdwaalt, wat leidt tot moeite met het afmaken van taken en veelvuldige fouten. |
| Hyperactiviteit en/of extreme rusteloosheid | Kinderen met ADHD vertonen constant gefrunnik, overmatig praten en rusteloosheid, terwijl volwassenen er misschien minder hyperactief uitzien, maar zich nog steeds van binnen rusteloos voelen, wat hen ertoe brengt om te worstelen met ontspanning. |
| Impulsiviteit | Personen met ADHD kunnen impulsief handelen, anderen onderbreken, praten zonder nadenken of zonder nadenken dingen doen. |
| Weinig gevoel voor tijd en moeite met plannen | Mensen met ADHD kunnen moeite hebben met tijdbeheer, wat resulteert in te laat komen en onafgemaakte taken. |
| Heftige en onvoorspelbare emotionele uitbarstingen | Intense emotionele uitbarstingen, zoals woede- of huilbuien, kunnen voorkomen door frustratie over moeilijkheden in verband met ADHD-symptomen. |
| Onhandigheid en houterigheid | Onhandigheid en problemen met coördinatie kunnen worden waargenomen bij personen met ADHD. |
| Moeite met het opvangen van sociale signalen | Uitdagingen bij het interpreteren van sociale signalen als gevolg van een brein dat wordt overspoeld met gedachten en prikkels. |
De problemen met adhd aandachtsproblemen en adhd concentratieproblemen kunnen erg belemmerend zijn. Het is belangrijk om deze te herkennen en de juiste hulp te zoeken.
Problemen met hyperactiviteit
Een kenmerk van ADHD is hyperactiviteit. Iemand met ADHD beweegt veel en kan moeilijk stilzitten. Ze voelen een constante adhd onrust.
Ze maken kleine bewegingen zoals voet wippen of handen friemelen. Ook kunnen ze opspringen of rondlopen, terwijl anderen stil zitten. Dit komt door een drukke denkstijl, waarbij ze veel nadenken.
Uit onderzoek blijkt dat sommige kinderen met hyperactiviteit ADHD hebben. Andere hebben mogelijk ADD, met meer aandachtproblemen. Hyperactiviteit heeft kenmerken zoals veel beweging, impulsiviteit en moeite met rusten.
Stress en te veel prikkels kunnen hyperactiviteit erger maken. Oorzaken kunnen zijn: voedselallergieën, vitaminegebrek, of een zware bevalling. Ook zijn er onderzoeken naar kleurstoffen en conserveermiddelen in voedsel.
Behandeling omvat gedragstherapie, gezinstherapie en medicatie. Instellingen zoals Youz en PsyQ helpen kinderen en volwassenen. Tips zijn: structuur, een opgeruimde omgeving, heldere opdrachten, consistentie, positief gedrag benadrukken en liefde tonen.
oorzaak adhd
De exacte oorzaak van ADHD is nog niet volledig opgehelderd. Onderzoek wijst op een samenspel tussen genetische en omgevingsfactoren. ADHD komt vaak in families voor. Dit maakt kinderen van ouders met ADHD drie tot vijf keer meer vatbaar.
Factoren zoals een ongezonde zwangerschap, vroeggeboorte of laag geboortegewicht zijn ook belangrijk.
Genetische Factoren
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat ADHD vaak genetisch is. Verschillende genen zijn gevonden die mogelijk een rol spelen. Deze genetische predispositie maakt mensen vatbaarder voor ADHD.
Omgevingsfactoren
Naast genetische factoren zijn omgevingsfactoren ook belangrijk. Psychische en sociale omstandigheden, zoals een slecht thuismilieu, kunnen invloed hebben. Een gebrek aan structuur en regels op jonge leeftijd kan problemen veroorzaken.
Onderzoek wijst ook op voeding als een omgevingsfactor. Verschillende studies tonen aan dat bepaalde voedingsmiddelen invloed hebben op kinderen met ADHD. Deze kinderen zijn gevoelig voor meer dan één type voedsel.
Het samenspel tussen genetische predispositie en omgevingsfactoren is de oorzaak van ADHD. Door inzicht en aanpassingen in de omgeving, zoals de voeding, kunnen de symptomen verbeteren.
“ADHD kan niet worden genezen, maar de behandeling is gericht op het verbeteren van het functioneren van het kind.”
Biologische factoren
Er zijn verschillende biologische factoren die bij ADHD belangrijk zijn. Deze omvatten erfelijkheid en hersenafwijkingen. Onderzoek laat zien dat erfelijkheid een grote rol speelt in ADHD.
Erfelijkheid
Kinderen van ouders met ADHD hebben een grote kans om ADHD te krijgen. Zo’n 60% van de ADHD-symptomen bij kinderen komt door erfelijkheid. Onderzoekers zoeken nog naar de specifieke genen.
Hersenfactoren
Er zijn ook hersenverschillen bij mensen met ADHD. Hun hersenvolume is gemiddeld 3% kleiner. Ook zijn bepaalde hersengebieden minder actief en hebben afwijkingen.
Deze hersenverschillen helpen bij het begrijpen van ADHD. Ze zijn belangrijk voor aandacht, impulsiviteit en hyperactiviteit.
“Biologische factoren, zoals aanleg en erfelijkheid, spelen een grote rol in de ontwikkeling van ADHD.”
Psychosociale factoren
ADHD is niet rechtstreeks door adhd omgevingsfactoren veroorzaakt. Maar adhd psychosociale factoren kunnen wel invloed hebben. Dit zijn bijvoorbeeld een lage sociaaleconomische status, een groot gezin, criminaliteit of huwelijksproblemen.
Onrust in huis kan het moeilijker maken om te organiseren en emoties te reguleren. Dit kan de ADHD-symptomen erger maken. Maar deze omstandigheden zijn niet de oorzaak van ADHD.
- Een lage sociaaleconomische status kan leiden tot extra stress en uitdagingen in het dagelijks leven, wat de ADHD-symptomen kan verergeren.
- Opgroeien in een groot gezin met weinig individuele aandacht kan de ontwikkeling van zelfregulatie bemoeilijken.
- Criminaliteit of huwelijksproblemen bij ouders kunnen zorgen voor een onveilige en onvoorspelbare thuissituatie, wat de symptomen van ADHD kan versterken.
Deze psychosociale factoren zijn niet de oorzaak van ADHD. Maar ze kunnen wel de ervaring en het beheersen van ADHD beïnvloeden.
De invloed van psychosociale omstandigheden op ADHD mag niet worden onderschat, ook al zijn ze niet de primaire oorzaak van de stoornis.
ADHD diagnose
Als ouders denken dat hun kind ADHD heeft, moet je eerst naar de huisarts. De arts kijkt of er meer onderzoek nodig is. Dan wordt je doorverwezen naar een gespecialiseerde plek, zoals een psycholoog of psychiater, voor het adhd diagnoseproces.
Het adhd onderzoek bestaat uit vragen, observaties, testen en soms lichamelijk onderzoek. Zo bepaalt men of iemand ADHD heeft.
Volwassenen die pas later problemen ervaren, starten ook bij de huisarts. Het onderzoek is soortgelijk. Men kijkt naar de ADHD-symptomen en hoe deze het dagelijks leven beïnvloeden.
- ADHD wordt gediagnosticeerd aan de hand van DSM-IV-criteria voor aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit.
- Criteria voor aandachtstekort en hyperactiviteit/impulsiviteit moeten gedurende minstens zes maanden aanwezig zijn en beperkingen veroorzaken in het functioneren.
- De DSM-IV onderscheidt drie subtypes van ADHD: gecombineerde presentatie, overwegend onoplettende presentatie, en overwegend hyperactief/impulsieve presentatie.
- De DSM-5 heeft de criteria voor ADHD gewijzigd, zoals met betrekking tot symptomen die negatieve invloed hebben op sociale en academische/beroepsmatige activiteiten.
Het doel van het adhd diagnoseproces is om te zien of de symptomen en kenmerken van ADHD echt zijn. Dit helpt om de stoornis te herkennen en de behandeling te begeleiden.
| Statistiek | Waarde |
|---|---|
| Prevalentie ADHD bij kinderen | 3 op de 100 kinderen |
| Verhouding jongens en meisjes | Jongens vaker gediagnosticeerd dan meisjes |
| Aanvang symptomen | Voor de leeftijd van 7 jaar |
| ADHD-subtypen | Overwegend onoplettend, overwegend hyperactief-impulsief, gecombineerd |
ADHD prevalentie
Recent onderzoek in Nederland toont aan dat ongeveer 3,6% van de mensen jonger dan 18 jaar ADHD heeft. Dit is meer bij jongens (4,3%) dan meisjes (3,0%). Bij volwassenen is het percentage 3,2%, met 3,7% bij mannen en 2,7% bij vrouwen.
ADHD komt in alle leeftijden voor. Het wordt vaak al op jonge leeftijd gezien en gediagnosticeerd. Maar soms wordt het bij meisjes en volwassenen niet opgemerkt.
De hoeveelheid ADHD varieert wereldwijd. Het kan 1% zijn in sommige landen of bijna 20% in andere. Een analyse van 175 onderzoeken wereldwijd toont een gemiddelde van 7,2% ADHD bij kinderen van 18 jaar of jonger.
| Leeftijdsgroep | Prevalentie van ADHD |
|---|---|
| Kinderen van basisschoolleeftijd | 3% tot 5% |
| Adolescenten | Ongeveer 1,5% |
| Volwassenen (18-44 jaar) | Gemiddeld 3,4% |
ADHD komt overal voor, maar vooral bij jongens. De verhouding is ongeveer 3:1. Sommige kinderen krijgen niet de juiste hulp omdat hun problemen niet worden gezien.
“Bijna de helft van de mensen die ADHD in de kindertijd hadden, blijft aan alle criteria voor ADHD als volwassene voldoen.”
ADHD en volwassenheid
ADHD blijft een stoornis die je niet zomaar overkomt als je ouder wordt. Sommige volwassenen hebben minder last van de symptomen. Maar veel mensen met adhd volwassenen hebben nog steeds problemen met aandacht, hyperactiviteit en impulsiviteit.
ADHD kan pas op volwassen leeftijd duidelijk worden. Dit gebeurt als ze problemen krijgen op werk of in relaties. Het is erg belangrijk dat ADHD goed wordt herkend en behandeld. Zo kunnen mensen leren omgaan met de uitdagingen.
Er wordt geschat dat 1 tot 2,5% van de volwassenen ADHD heeft. Ze zoeken vaak hulp voor problemen met aandacht, concentratie, en hyperactiviteit.
Veel volwassenen met ADHD voelen zich voortdurend onrustig. Ze hebben moeite met sociale contacten en relaties. Ze kunnen ook problemen hebben met verslavingen zoals alcohol en drugs.
De behandeling voor ADHD bij volwassenen bestaat uit verschillende methoden. Dit omvat individuele en groepsbehandeling, online therapie, medicatie en behandeling van andere stoornissen. Met de juiste aanpak kunnen ze adhd levensfasen beter beheersen.
Culturele factoren
In Nederland zien we bijna geen kinderen met een allochtone achtergrond met adhd cultuur. Dit terwijl ADHD waarschijnlijk net zo vaak voorkomt bij hen. Culturele factoren kunnen hier een rol spelen.
Sommige culturen zien drukke, beweeglijke kinderen niet als erg problematisch. Ze zien het soms zelfs als normaal. Taal- en communicatieproblemen en onwetenschap over ADHD kunnen ook een rol spelen.
Hulpverleners moeten rekening houden met culturele verschillen. Zo kunnen ze kinderen met ADHD goed helpen. Bij i-psy De Jutters werken acht hulpverleners met verschillende culturele achtergronden samen.
| Culturele factor | Impact op ADHD-diagnose |
|---|---|
| Opvattingen over druk, beweeglijk gedrag | Bepaalde ADHD-kenmerken worden als normaal gezien |
| Taal- en communicatieproblemen | Belemmeren het zoeken van professionele hulp |
| Kennis over ADHD | Gebrek aan begrip leidt tot onderdiagnostiek |
| Culturele opvattingen over geestelijke gezondheid | Kunnen drempel voor hulpvraag verhogen |
Hulpverleners moeten de culturele achtergrond van cliënten kennen. Zo kunnen ze ADHD-symptomen goed herkennen en helpen.
Conclusie
ADHD is een complexe stoornis met diverse mogelijke oorzaken. Erfelijkheid en biologische factoren, zoals afwijkingen in de hersenen, zijn belangrijk. Ook omgevingsfactoren en psychosociale omstandigheden kunnen de symptomen beïnvloeden.
Opvoeding speelt een rol bij hoe ADHD zich uit. Bepaalde opvoedingsstijlen kunnen de impact van ADHD veranderen. Culturele opvattingen en etnische verschillen zijn ook belangrijk bij het herkennen van ADHD.
ADHD is een aandoening met veel factoren. Genetische, biologische, psychologische en sociale factoren zijn belangrijk. Een holistisch begrip is essentieel voor goede ondersteuning.
