Een groep internationale onderzoekers heeft vele studies bekeken. Ze deden een meta-analyse naar de effecten van neurofeedback. De studie toont aan dat na een intensieve neurofeedback training, het voordeel voor kinderen met ADHD bleef bestaan. Dit was zelfs 6 maanden na de behandeling. Het effect was vergelijkbaar met medicijnen. Maar kinderen die andere behandelingen kregen, hadden na 6 maanden geen voordeel meer. Dit onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift European Child & Adolescent Psychiatry.
Belangrijkste bevindingen
- Meta-analyses bevestigen de langdurige positieve effecten van neurofeedback bij kinderen met ADHD
- Neurofeedback toonde grote verbeteringen in aandacht en middelmatige verbeteringen in hyperactiviteit/impulsiviteit
- Effecten van neurofeedback waren vergelijkbaar met actieve behandelingen zoals medicatie
- Neurofeedback had weinig tot geen bijwerkingen in vergelijking met medicatie
- Neurofeedback kan een waardevolle behandeloptie zijn voor kinderen met ADHD
Wat is neurofeedback?
Neurofeedback is een speciale behandeling. Het gebruikt real-time feedback over hersenactiviteit. Dit gebeurt via een EEG. Deelnemers leren hun hersenen trainen met deze methode. Ze kunnen zo bepaalde patronen van hersenactiviteit reguleren.
Het doel is om deelnemers te helpen hun hersenactiviteit te reguleren. Dit gebeurt met behulp van visuele en auditieve signalen. Signalen laten specifieke hersenactiviteit zien, zoals frequentie band trainingen of slow cortical potentials. Deelnemers leren om deze patronen te veranderen.
Definitie en doel van neurofeedback
Neurofeedback is een vorm van operante conditionering. Mensen leren zo hun hersenactiviteit reguleren. Ze krijgen directe feedback over hun hersenactiviteit. Het einddoel is om cognitie, emotie en gedrag te verbeteren.
- Neurofeedback gebruikt visuele en auditieve signalen om hersenactiviteit weer te geven.
- Door te oefenen kunnen deelnemers bepaalde patronen, zoals frequentie band trainingen en slow cortical potentials, beheersen.
- Het uiteindelijke doel is om deelnemers’ hersenactiviteit te helpen reguleren. Zo verbetert hun algehele functioneren.
“Neurofeedback is een krachtige tool om onze hersenen te trainen en te verbeteren, met toepassing in verschillende klinische domeinen.”
Neurofeedback bij ADHD
Neurofeedback helpt kinderen met ADHD zonder medicijnen. Het geeft feedback over hun hersenactiviteit. Zo probeert men de symptomen van ADHD te verminderen, zoals onoplettendheid en hyperactiviteit.
Toepassing van neurofeedback bij kinderen met ADHD
Er zijn drie soorten neurofeedback die goed werken bij ADHD. Dat zijn TBR, SMR, en SCP.
Hoe neurofeedback precies werkt bij ADHD, is nog niet helemaal duidelijk. Er is meer onderzoek nodig. Men zoekt naar regels voor de behandeling en het opleiden van specialisten.
Tussen 2012 en 2014 zijn twaalf studies gedaan naar neurofeedback en ADHD. Uit een analyse in 2013 bleek dat slechts vier van deze studies echt goed waren opgezet.
Uit die vier goede studies kwam naar voren dat neurofeedback sommige ADHD-symptomen kan verbeteren. Maar, als de onderzoeken beter geblinddoekt waren of als er een controle groep was, waren de resultaten minder duidelijk.
Dus, op dit moment blijft de vraag of neurofeedback echt helpt bij ADHD nog open. Meer onderzoek moet gedaan worden om de juiste methodes te vinden. Dan kan het misschien beter helpen.
Meta-analyses over neurofeedback
Veel onderzoek laat zien dat neurofeedback helpt bij ADHD. Ze vergeleken het met medicijnen bij meer dan 500 kinderen. Onderzoekers ontdekten dat het op de lange termijn even goed werkt als ADHD-medicijnen, met een vergelijkbare werkzaamheid als medicatie.
De resultaten vergeleken ze met zowel neppillen als echt medicijngebruik. Zo weten we hoe goed neurofeedback echt is voor ADHD.
Neurofeedback kan ADHD even goed behandelen als medicijnen, ook op de lange termijn.
Naast ADHD is neurofeedback ook positief bevonden bij andere problemen. Het kan helpen bij autisme, tinnitus, schizofrenie en meer. Dit laat zien dat neurofeedback voor velen nuttig kan zijn, zowel lichamelijk als geestelijk.
De resultaten over Neurofeedback zijn hoopvol voor zowel patiënten als artsen. Neurofeedback kan een belangrijke rol spelen bij de behandeling van tal van aandoeningen. De toekomst ziet er dus goed uit.
Werkingsmechanisme van neurofeedback
Neurofeedback is een nieuwe manier van therapie. Het gebruikt leerprincipes. Mensen leren hun hersenen actief te sturen. Dit gebeurt door het meten van hersenactiviteit met een EEG en het omzetten in feedback.
De feedback helpt mensen zich beter te concentreren en te ontspannen. Dit verandert hun hersengolven. Als ze de juiste activiteit bereiken, leren ze dit te versterken. Zo beheersen ze hun hersenactiviteit. Dit kan hun symptomen verbeteren.
Het neurofeedback mechanisme werkt door hersenactiviteit te reguleren. Dit gebeurt via leerprincipes en operante conditionering. Het maakt het mogelijk voor patiënten om hun mentale processen onder controle te krijgen. En hun symptomen te verminderen.
| Sleutelprincipes van neurofeedback | Toelichting |
|---|---|
| Leerprincipes | Neurofeedback maakt gebruik van leerprincipes waarbij deelnemers leren specifieke hersenactiviteit te reguleren. |
| Operante conditionering | De hersenactiviteit wordt gemeten met EEG en direct omgezet in visuele of auditieve feedback, waardoor leergedrag plaatsvindt. |
| Zelfregulatie | Door de directe feedback leren patiënten zelfregulatie van hun hersenactiviteit, wat kan leiden tot symptoomverbetering. |
“Neurofeedback stelt patiënten in staat om controle te krijgen over hun mentale processen en symptomen te verminderen.”
Effecten van neurofeedback op ADHD-symptomen
Effecten op korte termijn
Uit onderzoek blijkt dat neurofeedback op de korte termijn helpt bij het verminderen van hyperactiviteit bij kinderen met ADHD. Dit effect is klein, maar wel belangrijk.
De resultaten zijn mollig. Het is nog niet duidelijk wat de lange termijn effecten zijn.
Er is veel onderzoek gedaan naar de werking van neurofeedback bij ADHD. Uit de studies blijkt dat neurofeedback verbeteringen kan geven in aandacht, impulsiviteit, en hyperactiviteit (Arns et al., 2009; Micoulaud-Franchi et al., 2014).
Er zijn ook voordelen van neurofeedback tegenover andere therapieën gevonden. Dit omvat therapieën als medicijnen en gedragstherapie (Monastra et al., 2002; Janssen et al., 2016; Wang et al., 2013).
Neurofeedback is geïdentificeerd als een effectieve behandeling voor ADHD bij kinderen en volwassenen.
Toch geven niet alle studies dezelfde resultaten. Een onderzoek door Cortese in 2016 toonde bijvoorbeeld geen groot effect op hyperactiviteit.
Uiteindelijk zijn de voorlopige resultaten van neurofeedback veelbelovend voor het verminderen van ADHD-symptomen op korte termijn. Maar, er moet nog veel onderzoek worden gedaan naar de lange termijn en vergelijkingen met andere behandelingen.
Vergelijking met andere behandelingen
Neurofeedback vs medicatie
Neurofeedback beheert ADHD zonder medicijnen. Het vermindert symptomen als focusproblemen, overhaast handelen, en onrustig zijn. Het is dus goed voor wie geen medicijnen wil slikken of als die niet genoeg helpen.
Onderzoek toont aan dat neurofeedback beter werkt dan nepbehandelingen. Een studie met 1.000 mensen liet zien dat het aandacht, focus, en zelfbeheersing verbetert. Dit geldt voor zowel kinderen als volwassenen.
Op de langere termijn lijkt neurofeedback zelfs net zo goed als medicijnen. Na 6 maanden bleven de positieve effecten. De voordelen van niet-actieve tests verdwenen in deze periode wel.
Neurofeedback heeft ook minder bijwerkingen dan medicatie. Dit maakt het een goede optie bij de behandeling van ADHD.
“Neurofeedback verbetert de aandacht, focus en controle bij kinderen met ADHD. Het is een nuttige toevoeging of alternatief voor andere behandelingen.”
Duurzaamheid van de effecten
Meta-analyses laten ons zien dat neurofeedback effectief is. Het helpt kinderen met ADHD, en hun voordelen duren lang. Dit geldt zelfs als ze zes maanden geen sessies hebben gehad. Zo is neurofeedback een goed alternatief, en het biedt voordelen voor de lange termijn.
Uit een recente studie bleek dat neurofeedback goed werkt bij aandachts- en impulsiviteitsproblemen van kinderen met ADHD. Deze betere resultaten houden tot zes maanden na de behandeling aan. Dit gebeurt zonder extra sessies.
De effecten op lange termijn zijn duidelijk door onderzoek. Neurofeedback pakt de kern aan door zelfregulatie van de hersenen te verbeteren. Dit leidt tot blijvende verbeteringen in het dagelijks functioneren van ADHD-kinderen.
| Behandeling | Korte Termijn Effecten | Lange Termijn Effecten |
|---|---|---|
| Medicatie | Snelle symptoomverlichting | Vaak tijdelijk effect, herhaalde inname nodig |
| Neurofeedback | Geleidelijke verbetering van symptomen | Aanhoudende effecten, tot 6 maanden na behandeling |
Uit meerdere onderzoeken blijkt dat neurofeedback op langere termijn beter werkt dan medicatie bij kinderen met ADHD. Neurofeedback heeft potentie om langdurige effecten te bieden. Het is een veelbelovende aanvullende therapie.
“Neurofeedback lijkt de onderliggende zelfregulatie van de hersenen te verbeteren, wat zorgt voor duurzame verbeteringen in het dagelijks functioneren van kinderen met ADHD.”
Veiligheid en bijwerkingen
Neurofeedback wordt vaak gebruikt voor ADHD, maar veiligheid en bijwerkingen zijn belangrijk. Er zijn meta-analyses gedaan naar de voordelen van neurofeedback. Helaas is daarbij weinig aandacht besteed aan de bijwerkingen.
Bij neurofeedback oefent een kind intensief en het kost veel energie. Het effect van neurofeedback is soms niet duidelijk. Hierdoor kunnen kinderen moe en gefrustreerd raken.
Ze kunnen zelfs hun geloof in het effect van de training verliezen. Dit kan leiden tot problemen tussen het kind en hun ouders. Als de training té zwaar is, kan het kind boos worden en stoppen met therapie.
In een studie vergeleek men neurofeedback en EMG-feedback bij 13 kinderen met ADHD. Beide groepen lieten verbeteringen zien, zonder grote verschillen. Ouders meldden een grote vooruitgang, maar geen negatieve effecten.
Toch moeten we de mogelijke nadelen van neurofeedback niet vergeten. We moeten alert zijn op tekenen van demotivatie of spanning. Goede begeleiding is daarom van groot belang.
Sommige veranderingen in de hersenen, zoals een onbalans in theta en beta golven, wijzen op onbedoelde gevolgen. We weten nog te weinig over de lange termijn effecten van neurofeedback. Meer onderzoek is daarom noodzakelijk.
Kosten en toegankelijkheid
Neurofeedbackbehandeling is nog vooral bij commerciële aanbieders beschikbaar in Nederland. Dit maakt de kosten neurofeedback hoog voor veel families. Een behandeling bestaat meestal uit 25-50 sessies van ongeveer een uur. Per sessie kunnen de kosten tussen de €75 en €100 zijn. Dit is zonder de eerste afspraak en EEG-metingen.
De toegankelijkheid van neurofeedback is niet makkelijk vanwege de kosten. Zorgverzekeraars dekken deze behandeling niet. Dus ouders moeten zelf betalen, wat moeilijk kan zijn.
Middelenbeslag van neurofeedback
Neurofeedback vraagt speciale apparatuur en getrainde mensen. Dit zorgt voor wachtlijsten en het is niet overal te vinden. Vooral buiten de grote steden kan dit een probleem zijn.
De kosten en toegankelijkheid zijn grote uitdagingen voor neurofeedback. Maar, het is wel veelbelovend voor kinderen met ADHD. Hopelijk wordt het in de toekomst makkelijker beschikbaar en betaalbaar. Zo kunnen meer gezinnen geholpen worden.
Beperkingen van de huidige studies
Neurofeedback lijkt veelbelovend bij ADHD. Maar, er zijn belangrijke beperkingen in het onderzoek. Uit een meta-analyse bleek dat 8 van de 13 studies enig risico op bias hadden. Dit risico ging vooral over blindering.
Kwaliteit van het bewijs
Andere problemen vinden we in de gebruikte methoden. Niet alle studies volgen hetzelfde standaard neurofeedbackprotocol. Ook worden mogelijke belangenconflicten van de auteurs vaak niet aangegeven. Dit kan de betrouwbaarheid van het bewijs beïnvloeden.
- Slechts een deel van de studies gebruikt een standaard neurofeedbackprotocol
- Mogelijke belangen van de auteurs worden niet vaak gemeld
- Risico op bias in 8 van de 13 geïncludeerde studies in een meta-analyse
Om deze beperkingen te verminderen, is meer oind dat standaard is nodig. Betere en meer gestandaardiseerde studies kunnen helpen om het effect van neurofeedback beter te begrijpen.
“Om de beperkingen van het onderzoek te overwinnen en de kwaliteit van het bewijs te verbeteren, is meer hoogwaardig, gestandaardiseerd onderzoek nodig.”
Toekomstig onderzoek
Neurofeedback ziet er goed uit voor ADHD, maar we moeten nog veel leren. De studies zijn vaak klein en missen vaste regels. Om echt te weten hoe goed toekomstig onderzoek neurofeedback werkt, hebben we sterke studies nodig.
Het is slim om bij toekomstig onderzoek neurofeedback dezelfde regels te volgen. Dit maakt de resultaten beter vergelijkbaar en betrouwbaarder. We moeten zorgen dat de studies goed zijn opgezet, zonder fouten. Ook moeten ze kijken naar andere mogelijkheden en eerlijk zijn.
- Veel grote onderzoeken doen met vaste afspraken over neurofeedback voor ADHD.
- Kijken wat neurofeedback op de lange termijn doet met ADHD en hoe patiënten functioneren.
- De manier van onderzoek verbeteren, bijvoorbeeld door te controleren op fouten en eerlijk te zijn.
- Nieuwe technieken gebruiken, zoals real-time fMRI neurofeedback, om meer te weten te komen.
Op deze manier leren we meer over neurofeedback voor ADHD behandelingen. We maken de onderzoeksmethodes beter. Zo worden de resultaten betrouwbaarder.
Conclusie
Uit onderzoek blijkt dat neurofeedback goed werkt bij kinderen met ADHD. De behandeling laat goede resultaten zien die lang duren, zelfs 6 maanden later. Dit maakt neurofeedback een fijne keuze naast medicijnen voor patiënten.
Neurofeedback helpt duidelijk bij kinderen met ADHD. Het verbetert de klachten aanzienlijk. De effecten zijn groot, tussen de 0,66 en 0,85.
Meer onderzoek is nog nodig, maar neurofeedback lijkt een belangrijke therapie bij ADHD. Het verdient aandacht als mogelijk medicijnvrij alternatief. Dit maakt het onderzoek en gebruik ervan belangrijk.
