Blog

Sommige mensen hebben last van langdurige klachten na het coronavirus. Deze omvatten vermoeidheid, problemen met concentreren en onthouden, kortademigheid en hoofdpijn. Dit wordt ‘hersenmist na corona’ genoemd en het kan maanden duren. De klachten zijn bij iedereen anders.

Men noemt deze langdurige klachten nu ‘post-COVID’ in plaats van ‘Long COVID’. Dit omdat het duidelijker zegt dat de klachten na de infectie komen. Dit artikel zal uitleggen wat de mogelijke oorzaken zijn en hoe ze behandeld kunnen worden.

Kernpunten

• Hersenmist na corona is een veelvoorkomend probleem, waarbij 30% van de Nederlanders langdurige klachten ervaart na een COVID-19-infectie.
• De symptomen kunnen sterk variëren in ernst en duur, waaronder vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenverlies en kortademigheid.
• Onderzoekers onderzoeken de mogelijke oorzaken, zoals ontsteking en verminderde bloedtoevoer naar de hersenen.
• Behandeling en ondersteuning richten zich op het verminderen van symptomen en het helpen herstellen van de patiënt.
• Samenwerking tussen organisaties is belangrijk om de beste zorg te bieden aan mensen met post-COVID-klachten.

Wat is hersenmist na corona?

Bij mensen die corona hebben gehad, kan hersenmist voorkomen. Het staat ook bekend als ‘brainfog’. Mensen met dit symptoom voelen zich vermoeid, hebben moeite met concentreren en onthouden slechter.

Daarnaast klagen ze over hoofdpijn, duizeligheid en vinden ze licht en geluid vervelend. Dit gevoel wordt vaak omschreven alsof ze in een mist leven en niet helder kunnen nadenken.

Symptomen van hersenmist na corona

Meer dan de helft van de corona-patiënten van 16 tot 30 jaar heeft zelfs zes maanden later nog symptomen. Deze omvatten vermoeidheid, concentratieproblemen en moeite met ademen.

Ongeveer 30% die na drie maanden werden gevolgd, klaagden nog steeds over geheugen- en concentratieproblemen.

Ook mensen die een mildere vorm van corona hadden, kunnen last krijgen van hersenmist. Volgens het Journal of Infection hebben veel mensen na een besmetting met COVID-19 last van neurocognitieve problemen, ongeacht hoe ziek ze waren.

De term ‘post-COVID’ in plaats van ‘Long COVID’

Men noemt de langdurige klachten na corona nu ‘post-COVID’ in plaats van ‘Long COVID’. Dit komt omdat deze klachten ook na milde infecties kunnen optreden, zelfs als de acute symptomen al verdwenen zijn.

“Hersenmist, ook wel ‘brainfog’ genoemd, is een verzamelnaam voor cognitieve klachten die vaak voorkomen bij patiënten met post-COVID.”

Organisaties die samen werken aan post-COVID

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport werkt samen met anderen. Ze doen dit om post-COVID beter te begrijpen en patiënten te helpen. C-support en PostCovid NL helpen mensen met advies. Het RIVM (onderzoek en advies) en ZonMw (gezondheidszorgonderzoek) zijn ook betrokken.

Duizenden Nederlanders hebben elke dag nog last van post-covid ondersteuning. Ruim een jaar geleden is PostCovid NL opgericht. Mensen met long COVID kunnen last hebben van geheugenproblemen, en concentratieproblemen.

C-support helpt mensen met postcovid nl op maat. Ze verbinden ze met o.a. zorgverleners. Hun hulp is gratis, dankzij de overheid.

PostCovid NL brengt mensen met langdurige COVID-symptomen samen. In deze groep voelen ze zich begrepen en krijgen ze tips. Dit helpt hen om te gaan met hun situatie.

Er is nog geen vaste behandeling voor post-covid ondersteuning. Maar er zijn behandelingen die de symptomen verminderen. Er wordt ook gekeken naar nieuwe behandelingen, zoals voedingssupplementen.

Lage doses van aripiprazol en naltrexon laten goede resultaten zien. Andere mogelijkheden zijn onder andere SSRI’s. Samenwerking is erg belangrijk in dit onderzoek, en brengt hopelijk nieuwe behandelingen.

Hoe beïnvloedt COVID-19 de hersenen?

Onderzoek toont aan dat COVID-19 de hersenen negatief kan beïnvloeden. Het kan het hele lichaam ontstekingen geven. Dit raakt ook de hersenen.

Zulke ontstekingen in de hersenen zouden bijdragen aan langdurige symptomen na een COVID-19-infectie.

Ontstekingsreacties en neuro-ontsteking

COVID-19 kan de bloedtoevoer naar de hersenen verminderen. Dit komt door ademhalingsproblemen en een tekort aan zuurstof in het lichaam. De verbinding tussen hersencellen en bloedvaten kan hierdoor verstoord raken.

Hierdoor krijgen de hersenen minder energie en zuurstof. Dit kan leiden tot de symptomen die patiënten na COVID-19 blijven voelen.

Beperkte bloedtoevoer naar de hersenen

Ongeveer 60% van de IC-patiënten heeft last van denkproblemen na COVID-19. Ze ervaren aandachts- en geheugenklachten, zijn snel overprikkeld, of veranderen van gedrag. Dit gebeurt na hun tijd op de intensive care.

Ook ervaart de helft van de IC-patiënten trombose-symptomen. Dit kan leiden tot herseninfarcten.

De Hersenstichting maakt zich zorgen over deze ontwikkelingen. Zij steunen onderzoek naar de effecten van COVID-19 op de hersenen. Dit onderzoek kijkt naar schade, herstel en behandelingen.

Om de hersenen gezond te houden tijdens de pandemie, raden ze de Ommetje-app aan. Deze app is samen met neuropsycholoog Erik Scherder ontwikkeld.

Neurovasculaire koppelingsdisfunctie bij post-COVID

Onderzoekers zeggen dat het niet goed werken van de neurovasculaire koppeling een belangrijke reden is voor aanhoudende post-COVID symptomen. Het gaat fout in het leveren van energie en zuurstof naar de hersenen. Dit kan problemen veroorzaken zoals moeilijkheden met concentreren en geheugenproblemen.

Meer dan de helft van de mensen met post-COVID symptomen heeft last van denkproblemen. Dit staat bekend als hersenmist, moeilijkheden om je te concentreren en geheugenproblemen. Deze problemen komen door een slechte neurovasculaire koppeling. Dit houdt in dat de hersenen niet genoeg energie en zuurstof krijgen.

Er zijn ook onderzoeken die aantonen dat sommige mensen na COVID-19 een hersenontsteking hebben. De ontstekingen kunnen heel heftig zijn, tot 121% meer dan bij gezonde mensen. Ze veroorzaken aanhoudende problemen met denken. Het is nog onbekend of iedereen met post-COVID ditzelfde probleem heeft of hoe ze te behandelen.

Meer onderzoek is nodig. We willen graag zeker weten hoe post-COVID en problemen met de neurovasculaire koppeling samenhangen. Ook de rol van hersenontsteking bij blijvende symptomen is belangrijk. Deze kennis kan helpen bij betere behandelingen voor mensen met langdurige COVID-19 effecten.

“Onderzoek heeft aangetoond dat meer dan de helft van de patiënten met post-COVID-verschijnselen te kampen hebben met cognitieve klachten, zoals hersenmist, concentratieproblemen en geheugenissues.”

Vermoeidheid als gevolg van COVID-19

Veel mensen met post-COVID syndroom hebben last van aanhoudende vermoeidheid. Deze vermoeidheid komt door de ontstekingen in het lichaam tijdens COVID-19. Bij sommige mensen blijven deze ontstekingen bestaan en kunnen weefsels en organen, zoals de hersenen, beschadigen.

Invloed op de mitochondriën

COVID-19 heeft recent onderzoek uitgewezen beschadigt de mitochondriën. Deze kleine ‘cellulaire energiefabriekjes’ leveren ATP, de energie voor onze cellen. Als deze mitochondriën niet goed werken, kan dat geheugenproblemen en concentratieverlies veroorzaken.

Dit verklaart waarom veel post-COVID patiënten kampen met aanhoudende vermoeidheid. Hun mitochondriën functioneren niet optimaal door de effecten van het virus.

De vermoeidheid en het gebrek aan energie bij post-COVID patiënten komen dus door problemen met de mitochondriën en energieprocessen.

Hersenmist na corona

Hersenmist, of ‘brainfog’, komt vaak voor bij mensen die van COVID-19 herstellen. Het zorgt voor problemen zoals minder goed kunnen concentreren, geheugenverlies, en hoofdpijn. Veel mensen voelen zich ook verward. Hoewel het geen echte medische term is, beschrijft het duidelijk deze mix van symptomen.

Wat is hersenmist?

Mensen met hersenmist voelen zich alsof ze in een mistige omgeving lopen. Ze vinden het moeilijk om duidelijk te denken. Vaak zijn ze erg moe, hebben ze last van concentratieproblemen en vergeten ze dingen. Dit beïnvloedt hun dagelijks leven sterk.

Vergelijking met licht traumatisch hersenletsel

De klachten van hersenmist lijken sterk op die van een licht traumatisch hersenletsel. Ervaarde je eerst hersenletsel en dan nog COVID-19? Dan voelt de hersenmist dubbel bekend. Het lijkt erop dat ze precies gelijk zijn.

Ongeveer een kwart van de langdurige COVID-19-patiënten heeft moeite met concentratie en geheugen. Dit heeft een grote impact op hun leven.

“Veel artsen worstelen met ziekteverschijnselen waar routine medische onderzoeken geen verklaring voor bieden.”

We weten nog niet alles over hersenmist na COVID-19. Maar, het lijkt te maken te hebben met ontstekingen en problemen met de neurovisuele koppeling. Ook het slechter functioneren van de cel-energiefabriekjes kan een rol spelen bij de typische klachten.

Kan het coronavirus de hersenen binnendringen?

Wetenschappers kijken of het SARS-CoV-2-virus de hersenen kan bereiken. Uit onderzoek blijkt dat viraal materiaal in de hersenen van 25% tot zelfs 50% van overleden COVID-patiënten zat. Dit duidt op het binnendringen van het virus in de hersenen, genaamd neuroinvasie.

Onderzoek naar neuroinvasie

Meer onderzoek is noodzakelijk om de frequentie van neuroinvasie en de gevolgen te begrijpen. Er zijn gegevens die aangeven dat 36% van de opgenomen COVID-patiënten neurologische klachten ontwikkelen. Bovendien, 20-85% van de besmette mensen hebben last van reukverlies, waarvan 4% langdurige klachten heeft.

Onderzoek wijst uit dat het virus inderdaad de hersenen kan bereiken. Bij overleden COVID-patiënten zijn veel geactiveerde immuuncellen nabij de hersenstam en reukkolf gevonden. Het virus kan via de bloed-hersenbarrière, reukkolf of de nervus vagus toegang krijgen tot de hersenen.

Veel symptomen van COVID-19 hebben een link met neurologische effecten. Bijvoorbeeld hoofdpijn, spierpijn, vermoeidheid en problemen met concentratie. Klachten zoals ‘hersenmist’ wijzen op mogelijke schade.

Zware COVID-19 gevallen kunnen leiden tot hersenontsteking of een beroerte. Nader onderzoek moet de processen van neuroinvasie en de gevolgen op de lange termijn verduidelijken.

Reukverlies en geheugenproblemen

Veel mensen die COVID-19 hebben gehad, missen langdurig hun reuk. Dit kan maanden duren. Ze onthouden ook dingen minder goed. Dit komt doordat de hersendelen voor ruiken en onthouden dicht bij elkaar liggen.

Als het virus in de neus komt, beschadigt het de hersenen. Dit kan tot onthoudingsproblemen leiden. Men ziet vaak reukverlies covid en geheugenproblemen covid samen bij post-COVID-syndroom patiënten.

Onderzoek wijst uit dat bijna alle overleden COVID-patiënten schade aan hun reukzenuw hadden. Dit verklaart waarom zovelen hun smaak en reuk verliezen bij COVID-19.

Het coronavirus kan ons immuunsysteem hard laten werken. Dit zorgt voor symptomen als geheugenverlies, hoofdpijn, vermoeidheid en ‘hersenmist’. Dit wordt de verbinding reukcentrum en geheugen genoemd.

De precieze oorzaken zijn nog onbekend. Maar onderzoek laat zien dat schade in het reukcentrum in de hersenen belangrijk is voor de geheugenproblemen bij COVID-19.

De ontstekingsreactie hypothese

Een theorie zegt dat COVID-19 niet direct schade aan de hersenen veroorzaakt. Het zijn de ontstekingsreacties die dat doen. Wanneer het virus toeslaat, komen immuuncellen, microglia, in actie.

Ze proberen het virus weg te halen. Maar, ze beschadigen soms ook gezond hersenweefsel. Dit kan leiden tot cognitieve problemen. Zo kan de ontstekingsreactie in de hersenen klachten veroorzaken die we bij post-COVID zien.

Microglia: de ‘conciërge’ van de hersenen

Microglia zijn als de ‘conciërge’ voor onze hersenen. Ze beschermen ons van neuro-ontsteking en schadelijke invloeden. Maar, door het virus worden ze soms overactief.

Deze overactieve situatie kan bijdragen aan hersenschade door COVID-19. Dit verklaart de aanhoudende problemen die we zien, zoals hersenmist na corona.

“De immuunreactie op COVID-19 kan soms ontsporen en schade veroorzaken in de hersenen, met langdurige gevolgen voor patiënten.”

Voor wetenschappers is het onderzoek naar microglia en ontstekingsreacties in de hersenen erg belangrijk. Ze willen begrijpen waarom de klachten bij sommige mensen blijven.

De oorzaak van hersenmist na corona is nog deels onbekend. De ontstekingsreactie hypothese is één verklaring die wordt onderzocht. We hopen dat meer onderzoek ons de complete waarheid zal vertellen.

Hersenmist na corona: een veelvoorkomend probleem

Bij de Universiteit Antwerpen ontdekten ze veel hersenmist na COVID-19. Ongeveer 30,2% van de genezen patiënten had dit nog na twee maanden. En de groep PostCovid NL denkt dat meer dan 70.000 Belgen lang last zullen krijgen van dit effect.

Post-COVID symptomen zijn dus echt een serieus probleem. Gelukkig herstellen de meeste mensen snel. Maar 85% van de long-COVID patiënten herstelt binnen een jaar. Alleen het resterende percentage ervaart nog steeds problemen.

Revalidatie helpt soms, maar vele patiënten blijven klachten houden. Lang na COVID-19 vinden onderzoekers nog biologische veranderingen bij long-COVID patiënten.

In de EU hebben of kregen zo’n 36 miljoen mensen long-COVID. Onthutsend is dat 10% deze klachten houdt, met 15% langer dan een jaar.

Deze aantallen tonen hoe groot het probleem van post-COVID cognitieve klachten is. We moeten deze mensen helpen en steunen.

“We zien nu dat ongeveer 75% van de long-COVID patiënten die neurofeedback krijgen, beter worden. De meesten oefenen thuis nadat ze hun QEEG-gegevens hebben bekeken.”

Behandeling en ondersteuning bij post-COVID

Post-COVID is nog heel nieuw voor ons. Daarom weten we nog niet alles over de beste zorg. Gelukkig helpen organisaties als C-support en PostCovid NL veel. Ze delen goede informatie en steunen patiënten met advies en ontmoetingen met lotgenoten.

Er wordt nu veel onderzoek gedaan naar wat het beste werkt voor post-COVID. Meer dan 200 symptomen zijn al gezien na COVID-19. Elk geval is anders en heeft specifieke zorg nodig.

Hyperbare Zuurstoftherapie (HBOT)

HBOT is een behandeling die veel hoop geeft. Uit studies blijkt dat patiënten flink vooruit gingen na HBOT. Ze hadden minder last van vermoeidheid, konden beter nadenken, sliepen beter en voelden zich beter.

Neurofeedback

Neurofeedback, een andere therapie, kan ook helpen na COVID-19. Onderzoek toont aan dat er veranderingen zijn in de hersenwerking bij post-COVID. Door met neurofeedback abnormale hersenactiviteit te normaliseren, kunnen cognitieve en psychologische klachten verbeteren.

Er is nog veel te leren over post-COVID en hoe we het beste kunnen helpen. Maar de eerste resultaten geven hoop. Het is belangrijk dat organisaties samenwerken en dat we blijven zoeken naar de beste zorg en hulpmiddelen.

We moeten nog veel leren over hoe we post-COVID het beste kunnen behandelen. Toch geven de nieuwe onderzoeksresultaten hoop. Samenwerking tussen organisaties en verder onderzoek zijn essentieel voor de beste behandel- en ondersteuningsmogelijkheden.

Conclusie

Veel patiënten met post-COVID hebben last van hersenmist. Dit kan door verschillende oorzaken komen. Bijvoorbeeld door neuro-ontsteking of te weinig bloed naar de hersenen. Het coronavirus kan nog doorgaan met onderzoek. We weten wel dat post-COVID veel Nederlanders treft, met duizenden die lang last houden van klachten.

Er is dringend meer onderzoek en steun nodig voor post-COVID-patiënten. De ziekte heeft ernstige gevolgen zoals hersenmist en vermoeidheid. Deze symptomen verstoren het leven van de patiënten erg. Velen voelen zich niet begrepen door hun naasten en artsen. Dit maakt hun herstel en terugkeer naar het normale leven lastiger.

Mensen melden verbetering door zorg van verschillende specialisten. Dit kan fysiotherapie of ergotherapie zijn, als het aansluit bij post-COVID. C-support helpt online, maar heeft soms veel aanmeldingen en wachttijden. Patiënten willen graag helpen met onderzoek. Ze hopen zo op betere zorg en begrip voor hun situatie.