ADHD is een complexe stoornis bij kinderen en adolescenten. Het veroorzaakt gedrags- en concentratieproblemen. Problemen zoals onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit komen vaak voor. Ook kunnen er leer- en slaapproblemen zijn.
Een goede behandeling vraagt om een aanpak van meerdere disciplines. Dit omvat zowel niet-medicatie als medicatie. Zo’n aanpak helpt kinderen beter te functioneren.
Methylfenidaat, of Ritalin, is een veel gebruikte medicatie voor ADHD. Het helpt kinderen zich beter te concentreren. Het maakt ze ook toegankelijker voor therapie en schoolondersteuning. Het is cruciaal om de juiste dosis en schema te kiezen.
Belangrijke inzichten
- ADHD is een complexe ontwikkelingsstoornis met kernproblemen als onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit.
- De behandeling van ADHD bij kinderen bestaat uit een combinatie van niet-medicamenteuze maatregelen en medicamenteuze behandeling.
- Methylfenidaat is een veel voorgeschreven medicijn bij ADHD, maar de dosis en het toedieningsschema moeten zorgvuldig worden afgestemd.
- Medicatiecontroles door de kinderarts en/of ADHD-verpleegkundige zijn belangrijk om de effectiviteit en bijwerkingen te monitoren.
- Een combinatie van medicatie en gedragstherapie lijkt op de lange termijn het meest effectief voor de behandeling van ADHD bij kinderen.
ADHD: definitie en symptomen
ADHD, of Attention Deficit Hyperactivity Disorder, is een veelvoorkomende stoornis. Het wordt gekenmerkt door concentratieproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit. Volgens de DSM-5 moeten deze problemen al voor het 12e levensjaar zijn. Ze moeten ook een negatieve invloed hebben op het functioneren van een kind.
Definitie ADHD volgens DSM-5
De DSM-5 zegt dat ADHD bestaat uit drie kernkenmerken: onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit. Een kind moet minstens 6 symptomen uit één of beide categorieën hebben. Of, voor adolescenten van 17 jaar of ouder, minstens 5 symptomen.
Kenmerken van ADHD bij kinderen
De belangrijkste symptomen van ADHD bij kinderen zijn:
- Moeite met concentreren en focus behouden
- Overmatige bewegingsdrang en rusteloosheid
- Impulsief gedrag, zoals moeilijk kunnen wachten op de beurt
- Vaak stoeien, klimmen of excessief praten
- Snel afgeleid worden door prikkels in de omgeving
- Vergeetachtigheid en moeite met het volgen van instructies
ADHD kan ook leiden tot problemen zoals leerproblemen, slaapstoornissen en gedragsstoornissen. De symptomen van ADHD veranderen vaak met de leeftijd.
“ADHD is een complexe aandoening die invloed heeft op het dagelijks functioneren van kinderen op school, thuis en in sociale situaties.”
Een vroege herkenning en juiste aanpak zijn essentieel. Ze helpen kinderen met ADHD goed te ondersteunen in hun ontwikkeling.
Niet-medicamenteuze behandeling bij ADHD
De eerste stap bij ADHD is niet-medicatie. We richten ons op de oorzaken en verminderen de symptomen zonder medicatie. Een mix van verschillende methoden werkt goed.
Belangrijke niet-medicatie methoden zijn:
- Psycho-educatie voor ouders en leerkrachten
- Ouder- en leerkrachttraining
- Planning- en organisatietraining voor het kind
- Cognitieve training voor aandacht en concentratie
- Neurofeedback, waarbij het kind leert om zijn breinactiviteit te reguleren
- Regelmatige aerobe oefeningen, zoals hardlopen of fietsen
Dit soort interventies helpen niet direct de ADHD-symptomen te verminderen. Ze helpen wel met andere problemen. Maar er is nog weinig onderzoek naar de lange-termijn effecten.
Een 14-maanden durende gerandomiseerde klinische studie toont dat niet-medicatie effectief kan zijn. Maar er is nog weinig onderzoek naar hoe deze zorg in Nederland wordt uitgevoerd.
“Er is weinig systematisch onderzoek gedaan naar de manier waarop de huidige niet-medicamenteuze zorg voor kinderen en jongeren met ADHD in Nederland wordt vormgegeven.”
De Zorgstandaard ADHD, geautoriseerd in 2019, helpt bij een geïntegreerde aanpak. Dit is een grote stap vooruit in adhd behandeling zonder medicatie.
Medicamenteuze behandeling bij ADHD
Als niet-medicamenteuze behandeling niet werkt, overweegt men ADHD medicatie. Methylfenidaat is dan de eerste keuze. Het helpt ADHD-symptomen op de korte termijn te verminderen.
Bijwerkingen en controles bij methylfenidaat
Met methylfenidaat is het belangrijk om vaak te checken. We kijken naar de effecten, bijwerkingen, en of de behandeling goed werkt. Ook wordt gekeken naar bloeddruk, hartfrequentie, lengte en gewicht.
Elke drie maanden gaat men naar de huisarts of kinderarts. Daar worden de controles gedaan. Een specialist ziet het kind of jongere minstens een keer per jaar. Ze kijken of de medicatie moet blijven of niet.
| Controle | Frequentie |
|---|---|
| Effect, bijwerkingen | Elke 3 maanden |
| Bloeddruk, hartfrequentie | Elke 3 maanden |
| Lengte, gewicht | Elke 3 maanden |
| Evaluatie door specialist | Minstens 1 keer per jaar |
De behandeling met ADHD medicatie zoals methylfenidaat moet altijd samen met andere methoden. Psychosociale en opvoedingsinterventies zijn belangrijk. Het is essentieel dat de basisarts en specialist samenwerken.
Alternatieve medicatie bij onvoldoende effect
Als methylfenidaat niet werkt of te veel bijwerkingen geeft, zijn dexamfetamine of atomoxetine goede alternatieven. Deze medicijnen kunnen helpen bij ADHD-symptomen bij kinderen.
Dexamfetamine als tweede optie
Dexamfetamine is net als methylfenidaat een psychostimulans. Het kan goed werken als methylfenidaat niet helpt. Dexamfetamine werkt 4-6 uur of 13 uur.
Atomoxetine of guanfacine als derde optie
Als methylfenidaat en dexamfetamine niet werken, kijk dan naar atomoxetine of guanfacine. Atomoxetine is niet-stimulerend en kan helpen bij problemen met psychostimulantia. Guanfacine is net zo goed als atomoxetine, maar heeft meer risico’s. Daarom staat guanfacine na atomoxetine in de behandeling van ADHD.
| Medicatie | Werkingsduur | Bijwerkingen |
|---|---|---|
| Methylfenidaat | 3-4 uur (kort), 8 uur (middellang), 12 uur (lang) | Stemmingswisselingen, slaapproblemen, verminderde eetlust, rebound effect, verhoging bloeddruk |
| Dexamfetamine | 4-6 uur (kort), 13 uur (lang) | Vergelijkbaar met methylfenidaat |
| Atomoxetine | 24 uur, insteltijd 6 weken | Minder stimulerend dan methylfenidaat en dexamfetamine |
| Guanfacine | 24 uur | Hoger risico op ongunstige effecten dan atomoxetine |
Begin met atomoxetine of guanfacine pas na 6 weken. Ze hebben minder bijwerkingen dan psychostimulantia, maar werken misschien niet zo goed tegen ADHD.
Overwegingen bij medicatiekeuze
Bij het kiezen van keuze adhd medicatie kind zijn er veel factoren belangrijk. De ernst van de ADHD-symptomen en eventuele bijkomende problemen tellen mee. Ook de wensen en mogelijkheden van ouders en kind zijn belangrijk.
Ongeveer 80% van kinderen en volwassenen met ADHD profiteert van medicatie. Methylfenidaat, of Ritalin, helpt bijna 70% van de patiënten. Bovendien werkt methylfenidaat en dexamfetamine goed voor ongeveer 80% van de mensen met ADHD.
Medicatie is belangrijk, maar niet de enige oplossing. Gedragstherapie en schoolondersteuning zijn ook belangrijk. De behandeling wordt samen met ouders en kind bekeken. Zo wordt er goed gekeken naar de voordelen en risico’s.
“Ongeveer 75% van mensen met ADHD heeft een familielid met ADHD of ADD.”
ADHD kan erfelijk zijn. Daarom is het belangrijk om de familiegeschiedenis te bekijken. Bijkomende problemen zoals leerstoornissen kunnen ook invloed hebben op de medicatiekeuze.
Ouders en kind moeten goed geïnformeerd zijn over keuze adhd medicatie kind opties. Een open gesprek en gezamenlijke beslissing zijn essentieel voor succes.
Opbouwschema en doseringsaanpassing
Om de juiste hoeveelheid ADHD medicatie te vinden, start men met een lage dosis. De dosis wordt dan langzaam verhoogd totdat het gewenste effect is bereikt. De gemiddelde dagdosering is ongeveer 0,6 mg per kilogram lichaamsgewicht. Maar dit varieert per kind.
Het is cruciaal om de opstartdosering laag te houden. De dosis moet aangepast worden aan het kind. Zo kan de behandeling optimaal worden aangepast.
Starten met lage dosis en opbouwen
- Start met een lage dosering, bijvoorbeeld 5 mg per dag.
- Verhoog de dosis in kleine stappen, bijvoorbeeld met 5 mg per week, totdat het gewenste effect is bereikt.
- Monitoor de reactie van het kind en pas de dosering indien nodig aan.
- Streef naar de laagste effectieve dosis om bijwerkingen te minimaliseren.
Door deze stapsgewijze benadering kan de arts de juiste dosering voor het individuele kind vaststellen. Zo worden eventuele bijwerkingen goed in de gaten gehouden. Het vinden van de optimale ADHD medicatie en dosering is een proces van uitproberen en bijstellen.
“De gemiddelde dagdosering is ongeveer 0,6 mg per kilogram lichaamsgewicht, maar dit is maatwerk per kind.”
Adhd medicatie kind: doseringstips
Kinderen met ADHD kunnen soms een aanpassing in de dosering nodig hebben. Ze hebben soms ’s ochtends meer nodig dan ’s middags. Dit betekent dat ongelijke doses per dag kunnen worden gegeven om de symptomen te beheersen.
Medicatievrije dagen of vakanties
Weekenden of vakanties kunnen medicatievrije dagen zijn. Als een kind alleen op schooldagen medicatie nodig heeft, kan de medicatie dan stoppen. Een “medicijnholiday” is vaak niet nodig. Maar bij stressvolle periodes kan de dosering tijdelijk worden verhoogd.
“De pauzes in de medicatie zorgen ervoor dat het lichaam van het kind even rust kan nemen en kunnen een positief effect hebben op de lange termijn.”
| Dosering | Frequentie | Maximale duur |
|---|---|---|
| 2 capsules | 1x per dag | 1 maand |
| 3 capsules | 1x per dag | 1 maand |
Variëren in de dosering en het toepassen van medicatievrije dagen kan helpen. Het is belangrijk om goed te overleggen met de arts om de juiste dosis te vinden.
Begeleiding en betrokkenheid ouders en leerkrachten
De behandeling van ADHD bij kinderen is niet compleet zonder de actieve betrokkenheid van ouders en leerkrachten. Het is belangrijk dat ze goed geïnformeerd zijn over de diagnose en medicatie. Zo kunnen ze samen het beste voor het kind doen.
Op de basisschool worden de symptomen van ADHD vaak duidelijker. Met dertig leerlingen en één leerkracht is dit duidelijk. Op de middelbare school is het nog moeilijker door meerdere vakken en zelfstandig plannen.
Goede communicatie tussen ouders en school is cruciaal. Vooral op de middelbare school is dit belangrijk. Leerlingen van 12 jaar en ouder hebben vaak behoefte aan extra ondersteuning.
Kinderen met ADHD krijgen op school praktische hulp. Dit kan een rustige werkplek zijn of extra uitlaatklep. Leerkrachten tonen begrip en bieden hulp.
| Basisschool | Middelbare school |
|---|---|
|
|
Als schoolondersteuning onvoldoende is, kan externe hulp ingezet worden. Leerkrachten kunnen speciale trainingen volgen. Zo kunnen ze beter met ADHD-lerlingen omgaan.
In het mbo zijn er speciale regelingen voor studenten met ADHD. Dit omvat aangepaste studieruimtes en begeleiding. Ouders vinden meer informatie bij OCO en de Oudervereniging Balans.
“De betrokkenheid en ondersteuning van ouders en leerkrachten is cruciaal voor een optimale begeleiding van kinderen met ADHD.”
Praktische adviezen voor therapietrouw
Voor een succesvolle behandeling van ADHD bij kinderen is therapietrouw essentieel. Er zijn verschillende manieren om kinderen te ondersteunen. Hier zijn enkele praktische adviezen:
- Gebruik herinneringsmiddelen zoals timers, kalenders of een digitale agenda om toedieningstijden te markeren.
- Stem de toedieningstijden af op de dagstructuur van het kind, zodat het medicatiegebruik in de routine wordt opgenomen.
- Betrek ouders en leerkrachten nauw bij de behandeling om een gecoördineerde aanpak te bieden.
- Moedig het kind aan om zijn of haar sterke punten te benutten en beloon het kind wanneer taken worden afgemaakt.
- Ga flexibel om met de medicatie en overweeg bijvoorbeeld medicatievrije dagen of vakanties om therapietrouw op lange termijn te bevorderen.
Door deze stappen te nemen, verbeter je de therapietrouw bij ADHD-medicatie. Zo zorg je voor een effectieve behandeling.
| Praktisch advies | Doel |
|---|---|
| Gebruik herinneringsmiddelen | Ondersteunen van toedieningsritme |
| Stem toedieningstijden af op dagstructuur | Medicatiegebruik in routine opnemen |
| Betrek ouders en leerkrachten | Gecoördineerde aanpak bieden |
| Bemoedig kind in sterke punten | Motiveren en belonen van goede prestaties |
| Flexibiliteit in medicatiegebruik | Therapietrouw op lange termijn bevorderen |
“Elk kind met ADHD heeft unieke kwaliteiten, problemen en een eigen persoonlijkheid. De behandeling moet daarop worden afgestemd.”
Door deze adviezen toe te passen, verbeter je de therapietrouw bij ADHD-medicatie. Dit is cruciaal voor een effectieve behandeling van kinderen met ADHD.
Meest voorkomende bijwerkingen
ADHD medicatie, zoals methylfenidaat, kan bijwerkingen veroorzaken bij kinderen. De meest voorkomende zijn verminderde eetlust en slaapproblemen. Deze problemen worden vaak al in de eerste weken vastgesteld.
Verminderde eetlust en groei
Een verminderde eetlust is een veel voorkomende bijwerking. Kinderen kunnen minder aankomen in gewicht. Maar deze bijwerking heeft meestal geen invloed op hun lengtegroei.
Door extra eiwitrijke tussendoortjes en aantrekkelijke maaltijden te geven, kan de eetlust gestimuleerd worden.
Slaapproblemen en melatonine
Kinderen met ADHD hebben vaak al een verstoord slaapritme. De medicatie kan dit soms verergeren. Melatonine, een natuurlijke stof, kan helpen bij slaapproblemen.
Overleg met de arts over het gebruik van melatonine als aanvulling op de medicatie.
| Bijwerking | Oplossing |
|---|---|
| Verminderde eetlust | Aantrekkelijke maaltijden en eiwitrijke tussendoortjes |
| Slaapproblemen | Behandeling met melatonine |
“Melatonine, een natuurlijke stof die het lichaam zelf ook aanmaakt, kan helpen om de slaapproblematiek te verminderen.”
Conclusie
De behandeling van ADHD bij kinderen is complex. Methylfenidaat is vaak de eerste keuze. Maar soms kiezen artsen voor alternatieven als dexamfetamine of atomoxetine.
Het vinden van de juiste dosering is belangrijk. Ouders, kinderen en leerkrachten moeten samenwerken. Dit helpt bij het verbeteren van de therapietrouw.
Medicatie is niet de enige oplossing. Richtlijnen benadrukken het belang van niet-medicamenteuze methoden. Een aanpak die past bij elke kind kan de beste resultaten opleveren.
