Hoogbegaafdheid en ADHD zijn vaak samen te vinden. Ze delen een gemeenschappelijk kenmerk: hersenafwijkingen. Dit leidt tot overeenkomsten en raakvlakken tussen deze aandoeningen.
Personen met ADD en hoogbegaafden denken op soortgelijke manieren. Ze gebruiken dezelfde hersengebieden. De overeenkomsten tussen hoogbegaafdheid en ADD zijn groot.
ADD en hoogbegaafdheid zijn aangeboren. Het grote verschil is dat ADHD een heftigere stoornis is dan ADD.
Kernpunten
- Hoogbegaafde kinderen met ADHD zijn een complexe combinatie
- Raakvlakken en overlappingen tussen hoogbegaafdheid en ADD, Asperger, autisme en dyslexie
- Overeenkomsten in denken tussen mensen met ADD en hoogbegaafden
- ADHD is een complexere stoornis dan ADD
- Belang van juiste diagnose en aanpak voor hoogbegaafde kinderen met ADHD
Inleiding over hoogbegaafdheid en verwante aandoeningen
Hoogbegaafdheid, ADHD, autisme en dyslexie zijn allemaal aandoeningen die met elkaar verbonden zijn. Ze hebben overeenkomsten in hoe het brein werkt, maar verschillen ook.
Relatie tussen hoogbegaafdheid, ADD, ADHD, autisme, Asperger en dyslexie
Hoogbegaafde mensen hebben vaak een rijk brein met veel verbindingen. Dit leidt tot creativiteit en een breed scala aan interesses. Maar het kan ook problemen opleveren, zoals het vinden van leeftijdsgenoten.
Condities zoals ADHD, autisme en dyslexie hebben ook afwijkende hersenactiviteit. De exacte oorzaken zijn nog onduidelijk, maar er is een overeenkomst met hoogbegaafdheid.
Overeenkomsten en verschillen tussen hoogbegaafdheid en ADD
Hoogbegaafde en ADD personen gebruiken vaak de neocortex, het jongere deel van de hersenen. Dit leidt tot soortgelijke problemen zoals een korte aandachtsspanne. Het grote verschil is dat ADHD heftiger is dan ADD.
| Kenmerk | Hoogbegaafdheid | ADD |
|---|---|---|
| Aandachtsspanne | Vaak kort, tenzij onderwerp erg boeiend | Kort, moeite met focussen |
| Impulsiviteit | Kan hoog zijn, maar varieert | Hoger dan gemiddeld |
| Hyperactiviteit | Kan hoog zijn, maar varieert | Vaak laag, in tegenstelling tot ADHD |
Overeenkomsten en verschillen tussen hoogbegaafdheid en ADHD
Hoogbegaafde en ADHD personen delen sommige kenmerken, zoals concentratieproblemen en impulsiviteit. Maar ADHD-symptomen zijn vaak heftiger dan bij hoogbegaafde personen.
“ADHD wordt meestal voor het eerst vastgesteld in de kindertijd of adolescentie, maar het komt ook regelmatig voor dat de aandoening pas tijdens de volwassenheid wordt opgemerkt.”
Dubbel bijzondere kinderen: wie zijn ze?
De term ‘twice-exceptional‘ kwam voor het eerst in de Verenigde Staten. Daar is al langer onderzoek naar deze kinderen dan in Europa. Het betekent dat je zowel hoogbegaafd bent als dat je een ontwikkelings- of leerproblematiek hebt. Dit komt vaak voor bij autisme, ADHD of leerstoornissen zoals dyslexie of dyscalculie.
Je wordt hoogbegaafd als je 130 of hoger scoort op een intelligentietest. Ongeveer drie procent van de mensen met autisme is ook hoogbegaafd. Wetenschappelijk onderzoek suggereert dat ADHD vaak samenkomt met een hoge intelligentie. Maar we weten niet hoeveel dubbel bijzondere kinderen er in België en Nederland zijn. De cijfers verschillen sterk tussen landen.
“Dubbel bijzondere kinderen kunnen in drie groepen worden verdeeld: begaafdheid maskeert de stoornis, stoornis maskeert de begaafdheid, en begaafdheid en stoornis maskeren elkaar.”
Soms krijgen hoogbegaafde kinderen verkeerde diagnoses door gebrek aan kennis. Dit kan leiden tot onbegrip en verkeerde verwachtingen. Autisme wordt vaak verkeerd gediagnosticeerd bij hoogbegaafde kinderen. Dit komt door de overeenkomsten in gedrag en waarneming.
Specifieke talenten en moeilijkheden van dubbel bijzondere kinderen
Dubbel bijzondere kinderen zijn uniek en complex. Ze hebben zowel hoogbegaafdheid als een aandoening zoals autisme of ADHD. Ze brengen een fascinerende mix van talenten en uitdagingen met zich mee.
Hoogbegaafdheid en autisme
Kinderen met hoogbegaafdheid en autisme zijn vaak erg systematisch en analytisch. Ze hebben een scherp oog voor detail. Ze zijn ook erg rechtvaardig en kunnen zich diep verdiepen in hun interesses.
Hoogbegaafdheid en ADHD
De combinatie van hoogbegaafdheid en ADHD is minder bekend. Maar deze kinderen zijn vaak erg creatief. Ze vinden onconventionele oplossingen omdat ze minder belang hechten aan regels.
Algemene moeilijkheden
Dubbel bijzondere kinderen hebben complexe onderwijsbehoeften. Ze moeten uitdaging krijgen, maar ook ondersteuning voor hun moeilijkheden. Dit kan leiden tot frustratie, onderpresteren en sociaal isolement.
“Geen twee dubbel bijzondere kinderen zijn hetzelfde,” benadrukt Alexander Minnaert.
Waarom weten we weinig over dubbel bijzondere kinderen?
Er is nog weinig bekend over dubbel bijzondere kinderen. Dit geldt voor ouders, leerkrachten en zorgprofessionals. Veel mensen hebben onjuiste ideeën over deze kinderen.
Compenseren en maskeren
Dubbel bijzondere kinderen kunnen moeilijkheden maskeren. Ze kunnen bijvoorbeeld autisme of ADHD hebben. Hierdoor zien we niet altijd alle kenmerken.
Ze maken soms fouten die lijken op die van minder intelligente kinderen. Dit kan leiden tot verkeerde diagnoses.
Misdiagnoses
Professionals vinden het moeilijk om deze kinderen goed te begrijpen. De kans op fouten is groot.
Wij moeten meer leren over deze kinderen. Zo kunnen we ze beter helpen.
“Dubbel bijzondere kinderen kunnen vaak compenseren voor de moeilijkheden die bij bijvoorbeeld autisme of ADHD horen, zodat ze niet alle kenmerken vertonen.”
Misdiagnose van hoogbegaafden
Hoogbegaafden kunnen gedrag vertonen dat lijkt op psychische aandoeningen. Dit kan leiden tot een verkeerde diagnose. Onderzoek toont aan dat misdiagnose vaak voorkomt. Dit komt door onbegrip en gebrek aan kennis bij professionals.
Kenmerken van hoogbegaafden
Hoogbegaafde mensen kunnen uitblinken in intellectueel, creatief of artistiek werk. Ze hebben kenmerken zoals intensiteit, gevoeligheid, concentratie en volharding. Deze kenmerken kunnen lijken op ADHD of autisme, wat tot misdiagnoses leidt.
Intensiteit en overprikkelbaarheid
Hoogbegaafde kinderen zijn vaak erg gevoelig voor prikkels. Dit kan leiden tot overprikkeling en druk gedrag. Dit gedrag lijkt op ADHD, maar de oorzaken zijn anders.
“Misdiagnoses kunnen voorkomen dat de unieke kwaliteiten van hoogbegaafde individuen tot uiting komen en hun persoonlijke ontwikkeling belemmeren.”
Professionals moeten goed op de hoogte zijn van hoogbegaafdheid. Zo voorkomen ze misdiagnoses en bieden ze de juiste ondersteuning.
ADD/ADHD-stoornissen en hoogbegaafdheid
Een kind kan zowel hoogbegaafd zijn als ADD/ADHD hebben. Maar soms wordt hoogbegaafde gedrag verkeerd gezien als ADD/ADHD. Experts zeggen dat in ongeveer de helft van de gevallen de diagnose ADD/ADHD bij hoogbegaafde kinderen fout is.
Overeenkomsten tussen ADD/ADHD gedrag en hoogbegaafd gedrag
Hoogbegaafde kinderen en kinderen met ADD/ADHD hebben soms dezelfde problemen. Ze kunnen moeite hebben met focussen, impulsief zijn en moeite hebben met regels. Dit kan leiden tot een verkeerde diagnose.
Verschillen tussen ADD/ADHD gedrag en hoogbegaafd gedrag
Hoogbegaafde kinderen presteren goed als ze uitgedaagd worden. Dit is anders bij kinderen met ADD/ADHD. Hoogbegaafden kunnen zich lang concentreren op dingen die ze leuk vinden. Maar kinderen met ADD/ADHD hebben moeite om weer op hun taak te focussen na een verstoring.
| Kenmerk | Hoogbegaafdheid | ADD/ADHD |
|---|---|---|
| Concentratie | Kunnen zich langdurig concentreren op taken die interessant zijn | Hebben moeite met concentratie, vooral na verstoring |
| Prestatie | Presteren consistent als ze worden uitgedaagd | Wisselende prestaties, vaak onderpresteren |
| Impulsiviteit | Kunnen impulsief handelen, maar ook langdurig gefocust zijn | Vaak erg impulsief, moeite met remmen van impulsen |
Om de juiste diagnose te stellen, is een grondige analyse van de symptomen nodig. Ook is onderzoek naar de oorzaken belangrijk. Zo voorkom je dat hoogbegaafde kinderen onterecht ADD/ADHD krijgen.
Woedediagnoses bij hoogbegaafden
Naast ADD/ADHD is de oppositioneel-opstandige gedragsstoornis (ODD) vaak verkeerd geduid bij hoogbegaafde kinderen. Het kan makkelijk zijn om met zo’n kind in een conflict te belanden. Hun gevoeligheid en intensiteit kan leiden tot uitbarstingen van woede.
Als een kind goed kan argumenteren, maar alleen in bepaalde situaties opstandig is, kan de diagnose ODD niet juist zijn. Dit gedrag komt vaak door het gevoel dat niemand hen begrijpt.
Onverenigbare kenmerken
Hoogbegaafde kinderen hebben unieke eigenschappen die niet passen bij woedediagnoses zoals ODD. Deze kenmerken zijn:
- Ze kunnen goed argumenten aanbrengen tegen volwassenen.
- Ze zijn alleen opstandig in bepaalde situaties, zoals op school.
- Ze zijn meestal niet uitdagend of negerend tegen volwassenen.
- Ze zijn bezorgd om de gevoelens van anderen.
- Ze negeren anderen niet opzettelijk.
Deze eigenschappen zijn vaak niet zoals die van een woedediagnose. Dit kan leiden tot verkeerde diagnoses bij hoogbegaafde kinderen.
“Hoogbegaafde kinderen krijgen vaak fout de diagnoses ‘ADHD’, ‘Syndroom van Asperger’ of ‘depressief’.”
adhd en hoogbegaafdheid
De relatie tussen adhd en hoogbegaafdheid is complex en vaak verwarrend. Beide kunnen overeenkomstige symptomen hebben. Dit maakt het moeilijk om de juiste diagnose te stellen. Het is belangrijk om de verschillen tussen adhd en hoogbegaafdheid te begrijpen.
De DSM-III-R zegt dat je minstens 8 van de 14 gedragingen moet hebben voor adhd. Dit moet minstens 6 maanden duren. Ongeveer een kwart tot de helft van de hoogbegaafde kinderen kan zich vervelen op school. Dit kan leiden tot een adhd-diagnose.
Professionals kunnen adhd-diagnoses stellen op basis van gedragingen van ouders of leerkrachten. Dit kan fout zijn omdat adhd en hoogbegaafdheid soms dezelfde symptomen hebben. Adhd- kinderen hebben vaak problematisch gedrag overal. Hoogbegaafde kinderen hebben dit vooral in situaties met intellectuele uitdaging.
Het onderscheid tussen adhd en hoogbegaafdheid is moeilijk. Je moet grondig onderzoeken, zoals psychologische tests en intelligentiemetingen. Dit helpt om misdiagnoses te voorkomen.
Ongeveer 50% van de hoogbegaafde kinderen wordt verkeerd voor adhd gezien. Ze kunnen dan onnodig medicatie krijgen. Het is belangrijk om een juiste diagnose te stellen.
Ideatie- en angststoornissen bij hoogbegaafden
Kinderen met het syndroom van Asperger hebben vaak moeite met sociale interactie. Ze hebben last van het herkennen van sociale signalen. Ze houden ook van routine en structuur.
Ze vertonen beperkte, zich herhalende gedragspatronen, interesses en activiteiten. Dit is opvallend, omdat ze vaak een hoog IQ hebben.
Hoogbegaafden en kinderen met Asperger delen buitengewoon goed geheugen en verbale vaardigheid. Ze praten veel en zijn overgevoelig. Ze hebben ook een sterk rechtvaardigheidsgevoel.
De grootste verschillen zijn hun sociale vaardigheden. Hoogbegaafde kinderen hebben vaak beter invoelingsvermogen dan kinderen met Asperger. Als een hoogbegaafd kind deze kenmerken niet heeft, is de diagnose Asperger misschien niet juist.
Onverenigbare kenmerken
Hoogbegaafde kinderen kunnen ook ideatie- en angststoornissen hebben. Denk aan obsessief-compulsieve neigingen, perfectionisme en fobieën. Deze kenmerken lijken soms onverenigbaar met ADHD, maar zijn vaak wel aanwezig.
Om deze comorbiditeit te herkennen is het belangrijk. Zo kan de juiste ondersteuning worden geboden.
- Hoogbegaafde en hoogsensitieve mensen zijn van nature kwetsbaarder voor het ontwikkelen van trauma.
- Hoogbegaafde kinderen hebben een aanleg voor het ontwikkelen van ‘fawn’ gedrag, waarbij ze zich sterk aanpassen en hun eigen behoeften verwaarlozen.
- Langdurige stress bij hoogbegaafden kan leiden tot burn-out, depressie, verslaving, psychoses, en zelfs suïcidale neigingen.
| Kenmerk | Omschrijving |
|---|---|
| Ideatie- en angststoornissen | Hoogbegaafde kinderen hebben vaak obsessief-compulsieve neigingen, perfectionisme en fobieën. |
| Trauma en ‘fawn’ gedrag | Hoogbegaafden zijn kwetsbaarder voor trauma en ontwikkelen soms ‘fawn’ gedrag waarbij ze zich sterk aanpassen. |
| Stress en psychische problemen | Langdurige stress kan bij hoogbegaafden leiden tot burn-out, depressie, verslaving, psychoses en suïcidale neigingen. |
“Hoogbegaafde kinderen hebben een aanleg voor het ontwikkelen van ‘fawn’ gedrag, waarbij ze zich sterk aanpassen en hun eigen behoeften verwaarlozen.”
Andere misverstanden en misdiagnoses
Hoogbegaafde kinderen worden vaak verkeerd begrepen. Dit leidt tot onjuiste diagnoses. Deze diagnoses negeren de unieke behoeften van deze kinderen.
Veel mensen denken dat hoogbegaafde kinderen altijd goed presteren op school. Maar ze kunnen onderpresteren door hun behoeften niet te begrijpen. Hoogbegaafdheid is niet een stoornis, maar een hoge intelligentie.
Professionals kennen hoogbegaafdheid vaak niet goed. Dit maakt het moeilijk om deze kinderen te herkennen. Ze kunnen divers gedrag en verschillende interesses hebben.
Men denkt vaak dat een hoge IQ-score het enige teken van hoogbegaafdheid is. Intelligentie is echter veelzijdig en kan op verschillende manieren uitkomen.
De complexiteit van hoogbegaafdheid en de kennislacunes leiden tot misverstanden. Het is belangrijk om de unieke behoeften van deze kinderen te begrijpen en te erkennen.
| Misvattingen | Realiteit |
|---|---|
| Hoogbegaafdheid uit zich altijd in uitstekende schoolprestaties | Hoogbegaafde kinderen kunnen onderpresteren op school als hun behoeften niet worden erkend |
| Een IQ-score boven 130 is de enige indicator voor hoogbegaafdheid | Intelligentie is dynamisch en kan zich op veel verschillende manieren uiten, niet alleen in academische prestaties |
| Professionals hebben voldoende kennis over hoogbegaafdheid | Veel professionals hebben onvoldoende kennis over hoe hoogbegaafdheid zich kan manifesteren |
De complexiteit van hoogbegaafdheid en de kennislacunes leiden tot misverstanden. Het is belangrijk om de unieke behoeften van hoogbegaafde kinderen te begrijpen en te erkennen.
Conclusie
Een verkeerde diagnose kan leiden tot onnodige ingrepen bij hoogbegaafde kinderen. Dit betekent dat ze niet de juiste onderwijskansen krijgen. Een juiste diagnose is erg belangrijk.
Wij moeten meer weten over de unieke kenmerken van kinderen die hoogbegaafd zijn en ADHD hebben. Onderzoek laat zien dat het begrijpen van deze samenhang essentieel is. Dit helpt bij het maken van de juiste diagnose en behandeling.
Om hoogbegaafde kinderen goed te ondersteunen, moeten we begrijpen hoe hun intelligentie en ADHD-symptomen samengaan. Dit vraagt om samenwerking tussen verschillende professionals. Zo kunnen we ervoor zorgen dat ze hun potentieel kunnen ontwikkelen.
