Depressie is een veel voorkomende psychische aandoening. De kernsymptomen zijn een sombere stemming of het verlies van interesse in activiteiten. Deze symptomen zijn bijna dagelijks en duren minstens 2 weken.
Er kunnen ook andere depressieve symptomen zijn. Denk aan ongewilde gewichtstoename of -verlies, slaapstoornissen, en rusteloosheid. Ook vermoeidheid, gevoelens van waardeloosheid, concentratieproblemen en doodsgedachten kunnen voorkomen. Er moeten minstens 5 symptomen zijn voor een diagnose.
Er zijn verschillende vormen van depressie. Denk aan milde, matige en ernstige depressie. Ook postnatale depressie, chronische depressieve stemmingsstoornis, winterdepressie en psychotische depressie zijn er. De symptomen en behandeling verschillen per vorm.
Belangrijkste inzichten:
- Depressie is een psychische aandoening met kernsymptomen zoals sombere stemming en verlies van interesse
- Naast kernsymptomen kunnen er ook andere depressieve klachten zoals slaapproblemen en vermoeidheid ontstaan
- Er zijn verschillende vormen van depressie, elk met hun eigen symptomen en behandelaanpak
- Herkennen van de specifieke depressievorm is belangrijk voor een goede behandeling
- Ongeveer 5% van de mensen lijdt jaarlijks aan een depressie
Wat is een depressie?
Een depressie is een veel voorkomende psychische aandoening. Het kenmerkt zich door een sombere stemming. Ook verliest men het plezier in bijna alle activiteiten.
Deze symptomen zijn bijna elke dag aanwezig, het grootste deel van de dag.
Kernsymptomen en andere klachten
Naast de kernsymptomen kunnen er andere klachten zijn. Bijvoorbeeld ongewilde gewichtstoename of -verlies. Ook slaapstoornissen en rusteloosheid kunnen voorkomen.
Er kunnen ook vermoeidheid, gevoelens van waardeloosheid of schuldgevoel zijn. Concentratieproblemen en besluiteloosheid zijn ook mogelijk. En soms komen doodsgedachten voor.
Er moeten minimaal 5 symptomen zijn om een depressie te kunnen diagnosticeren.
Vormen van depressie
Er zijn verschillende vormen van depressie. Ze worden ingedeeld op basis van de ernst van de klachten. Zo zijn er milde, matige en ernstige vormen.
Er zijn ook specifieke vormen zoals postnatale depressie. En chronische depressieve stemmingsstoornis. Winterdepressie en psychotische depressie zijn ook voorbeelden.
| Vorm van depressie | Kenmerkend |
|---|---|
| Unipolaire depressie | Verschilt in intensiteit en duur per persoon |
| Manische/bipolaire stoornis | Afwisseling tussen manische en depressieve periodes |
| Dysthyme stoornis (chronische depressie) | Lichte variant van een chronische depressie |
| Pre- en postnatale depressie | Optredend tijdens of na de zwangerschap |
| A-typisch depressie | Afwijkingen in symptomen ten opzichte van andere depressies |
| Psychotische depressie | Verlies van grip op de werkelijkheid |
| Winterdepressie | Gekoppeld aan seizoensgebonden veranderingen |
Hoe vaak komt depressie voor?
Depressie treft ongeveer 8% van de Nederlandse bevolking. Dit is 1,5 tot 2 keer meer bij vrouwen dan bij mannen. Ongeveer 9% van de volwassenen heeft elke jaar een depressieve episode.
Bepaalde groepen hebben een groter risico op depressie. Vrouwen tussen 18 en 34 jaar hebben bijvoorbeeld een hoger risico. Ongeveer 2% van de bevolking heeft een chronische depressie, vooral vrouwen.
Depressie heeft grote gevolgen. Mensen met depressie leven 7-11 jaar minder dan anderen. Dit komt door roken en depressie. Stemmingsstoornissen, waaronder depressie, veroorzaken veel gezondheidsverlies. Ze kosten Nederland ongeveer €1,8 miljard per jaar.
| Indicator | Cijfer |
|---|---|
| Volwassenen met ooit een depressie | 25% |
| Jaarlijks nieuwe depressieve episodes | 9% |
| Verhoogd risico 18-34 jarige vrouwen | 1,5-2x |
| Chronische depressie (dysthyme stoornis) | 2% |
| Verkorte levensverwachting | 7-11 jaar |
| Jaarlijkse verzuimkosten | €1,8 miljard |
Depressie is een groot probleem. We moeten meer doen om het te verminderen. Investeer in preventie, vroege herkenning en behandeling.
Hoe kun je een depressie herkennen?
Een depressie kan op verschillende manieren voorkomen. Je kunt het herkennen aan bepaalde symptomen. Deze zijn vaak duidelijk zichtbaar.
Er is sprake van een depressie als je vaak somber bent of je voelt dat je geen zin meer hebt in dingen. Ook als je moeite hebt om je te concentreren, of je voelt je erg schuldig, is dat een teken.
Andere symptomen zijn slaapproblemen, veranderingen in je eetgedrag, en soms zelfs doodsgedachten. Deze kunnen allemaal wijzen op een depressie.
| Symptoom | Omschrijving |
|---|---|
| Somberheid en lusteloosheid | Aanhoudende neerslachtige gemoedstoestand, minder plezier in dagelijkse activiteiten |
| Concentratieproblemen | Moeite met focus, beslissingen nemen en het voltooien van taken |
| Schuldgevoel | Gevoelens van waardeloosheid en ongegronde schuldgevoelens |
| Slaapverstoringen | Moeite met in- of doorslapen, vaak vroeg wakker worden |
| Eetveranderingen | Verlies van eetlust of juist overmatig eten |
| Doodsgedachten | Recurrente gedachten over de dood of zelfmoord |
De duur van een depressie kan variëren. Het kan kort zijn of langer duren. Soms gaat het vanzelf over, maar vaak is hulp nodig.
“Een depressie kan ernstige gevolgen hebben als deze niet wordt behandeld. Daarom is het belangrijk om de symptomen van depressie tijdig te herkennen en professionele hulp in te schakelen.”
Depressie vormen
Depressie komt in verschillende vormen voor. Elk heeft zijn eigen symptomen en ernst. De arts kijkt naar de klachten en hun gevolgen om de juiste vorm vast te stellen.
Er zijn veel vormen van depressie:
- Lichte (milde) depressie: Je voelt je lusteloos en somber, maar je kunt nog dagelijkse taken doen.
- Matige depressie: Deze vorm maakt het lastig om normaal te functioneren.
- Ernstige depressie: Dit kan leiden tot grote leefstoornissen en zelfmoordgedachten.
- Postnatale depressie: Vrouwen ervaren soms depressieve symptomen na de bevalling.
- Chronische depressieve stemmingsstoornis (dysthymie): Deze stoornis kan 2 jaar duren.
- Winterdepressie (Seasonal Affective Disorder): Deze depressie komt in de herfst, winter of vroege lente.
- Psychotische depressie: Hierbij zijn er ook psychotische symptomen zoals wanen.
Elke vorm van depressie heeft een specifieke aanpak. Het is belangrijk om een arts te raadplegen voor de juiste behandeling.
| Vorm van depressie | Omschrijving | Duur |
|---|---|---|
| Lichte (milde) depressie | Je voelt je lusteloos en somber, maar je kunt nog dagelijkse taken doen. | Variabel |
| Matige depressie | Deze vorm maakt het lastig om normaal te functioneren. | Variabel |
| Ernstige depressie | Ernstige depressie kan leiden tot grote leefstoornissen en zelfmoordgedachten. | Variabel |
| Postnatale depressie | Vrouwen ervaren soms depressieve symptomen na de bevalling. | Rond de 4 maanden na de bevalling |
| Chronische depressieve stemmingsstoornis (dysthymie) | Symptomen van dysthymie kunnen ongeveer 2 jaar duren. | Ongeveer 2 jaar |
| Winterdepressie (Seasonal Affective Disorder) | Professionele hulp is nodig als je minstens 2 jaar somber bent in de herfst, winter of vroege lente. | Minimaal 2 jaar |
| Psychotische depressie | Bij deze vorm zijn er ook psychotische symptomen zoals wanen. | Variabel |
Herkenning en hulp zijn belangrijk voor depressie. Zo kan je de juiste behandeling krijgen.
Wat kun je zelf doen bij een depressie?
Als je depressief bent, is het goed om zelf actie te ondernemen. Professionele hulp is vaak nodig, maar je kunt ook zelf dingen doen. Hier zijn enkele tips om je beter te voelen.
Praat over je gevoelens
Vertel anderen hoe je je voelt. Dit kan bijvoorbeeld je huisarts, familie of vrienden zijn. Ze kunnen je helpen door te luisteren en te steunen.
Stel haalbare doelen
Maak niet te hoge verwachtingen van jezelf. Stel kleine, haalbare doelen. Dit geeft je een gevoel van succes en controle.
Volg een gezond ritme
Probeer een vast ritme in je dagelijkse leven te houden. Dit helpt bij het reguleren van je slaap en eetpatronen. Beweeg regelmatig en doe plezier in leuke dingen. Neem ook genoeg rust, maar blijf actief.
Door deze tips te volgen, kun je zelfhulp bij depressie bieden. Dit kan je helpen om beter te worden. Maar vergeet niet dat soms professionele hulp bij depressie nodig is.
Behandeling van depressie
De behandeling van depressie is altijd samenwerking. Dit betreft de persoon met depressie, de huisarts, de psycholoog en andere zorgverleners. Bij lichte en matige depressie kiezen we vaak voor cognitieve gedragstherapie. Bij ernstige depressie krijgen mensen vaak antidepressiva.
Medicatie en psychotherapie
Psychotherapie en medicatie werken samen goed. Als medicatie niet helpt, veranderen we de dosis of proberen we een ander antidepressivum.
Behandeling met antidepressiva
Ongeveer 50% van de patiënten met depressie herstelt na een halfjaar. Bij ernstige depressie werken antidepressiva goed, net als een placebo. Jonge volwassenen (18-25 jaar) kunnen risico lopen op suïcidaal gedrag bij SSRI’s. Bij problemen kan farmacogenetisch onderzoek (CYP2C19) helpen.
- Neem antidepressiva ’s avonds in bij sufheid of slaperigheid.
- Verleng de behandeling bij goed resultaat ten minste 6 maanden.
- Probeer zelfhulpmaatregelen bij milde depressie, adviseer de huisarts.
Er zijn veel therapievormen die helpen bij depressie. Denk aan cognitieve gedragstherapie, gedragstherapie, interpersoonlijke therapie en mindfulness. Lichttherapie helpt soms ook. Bij ernstige depressies die niet op medicatie en therapie reageren, kan ECT een optie zijn.
“Regelmaat en dagelijkse structuur hebben een positieve invloed op het herstel bij depressie.”
De huisarts of behandelaar kan medicatie voorschrijven bij matige tot ernstige depressies. Therapie en medicatie samen werken goed. Contact met anderen met depressie kan ook helpen. De Depressie Vereniging organiseert bijvoorbeeld supportgroepen.
Doorverwijzing en opname
Als de huisarts denkt dat iemand depressief is, doorverwijs hij of zij naar een psychiater. Dit gebeurt als de diagnose twijfelachtig is, de behandeling niet werkt, of als er risico’s zijn op zelfmoord. Ook bij langdurige arbeidsongeschiktheid kan dit nodig zijn.
Soms is een opname in een ziekenhuis nodig. Dit is het geval bij ernstige situaties zoals zelfmoordneigingen of als iemand niet meer voor zichzelf kan zorgen. De opname vindt plaats in een psychiatrische afdeling of een gespecialiseerde kliniek. Het doel is om de persoon stabiel te maken en de juiste behandeling te starten.
Uit onderzoek blijkt dat dagbehandeling vaak net zo goed werkt als een opname. Het voordeel is dat de patiënt zijn sociale leven kan behouden. Een team van verschillende professionals is belangrijk voor een goede behandeling.
- Doorverwijzing naar een psychiater bij twijfels over diagnose, onvoldoende behandeleffect of risico op zelfdoding
- Opname in ziekenhuis bij ernstige situaties zoals zelfmoordneigingen of onvermogen tot zelfredzaamheid
- Dagbehandeling vaak even effectief als klinische opname, met behoud van sociale structuren
- Multidisciplinair behandelteam essentieel voor succesvolle behandeling
“Een opname in een gespecialiseerde dienst kan nodig zijn bij middelenmisbruik gecombineerd met depressie, zoals bij alcoholverslaving.”
Onderzoek naar depressie
Onderzoekers zoeken altijd naar nieuwe inzichten en behandelingen voor depressie. Dit is een steeds meer voorkomende aandoening. Ze volgen momenteel de SAM-studie en de PRECISER-studie.
SAM-studie: nieuwe behandeling voor depressie na jeugdtrauma
Dr. Marco Boks onderzoekt of een combinatie van SAMe en traumatherapie helpt. Dit is bij mensen die jong een trauma hebben meegemaakt. Het doel is om de symptomen te verminderen en de persoon beter te maken tegen stress.
PRECISER-studie naar ECT bij depressie
De PRECISER-studie kijkt naar een nieuwe vorm van electroconvulsietherapie (ECT). Wetenschappers hopen op een behandeling met minder bijwerkingen. Ze willen ook een beter effect voor patiënten met ernstige depressie.
Onderzoek naar onderzoek depressie is erg belangrijk. Het helpt om de behandeling te verbeteren. Door SAM-studie en PRECISER-studie te steunen, kunnen we depressie beter bestrijden.
Complicaties en psychotische depressie
Ernstige depressie kan psychotische kenmerken hebben. Dit zijn hallucinaties, wanen en desorganisatie. Zo’n situatie heet psychotische depressie. Het is een zware vorm die speciale zorg vraagt.
Andere problemen met depressie zijn een verstoord realiteitsgevoel. Mensen zien de wereld vaak erg negatief.
Psychotische depressie heeft veel symptomen. Hier zijn enkele:
- Verminderde aandacht en concentratie
- Verminderde motivatie
- Slaapstoornissen
- Angst
- Prikkelbaarheid
- Minder helder kunnen nadenken
- Sociaal terugtrekken
- Achterdochtige ideeën
- Bijzondere zaken waarnemen
- Achteruitgang in het functioneren
De oorzaken van psychotische depressie zijn ingewikkeld. Ze komen door erfelijke factoren en slechte omstandigheden. Er zijn meer dan honderd genen die bijdragen aan de aanleg.
“Psychotische depressie is een ernstig ziektebeeld dat gespecialiseerde zorg nodig heeft.”
Bepaalde groepen zijn meer risico. Dit zijn kinderen met autisme, genetische syndromen of lang stemmen horen.
Behandeling van psychotische depressie is complex. Het omvat psycho-educatie, psychotherapie, gesprekken, medicatie en soms ECT. Patiënten- en naastenverenigingen bieden ook steun.
Depressie en wachttijden
Als je depressieve klachten hebt, is snel hulp zoeken belangrijk. Er kunnen wachttijden zijn voor behandeling op de psychiatrie. Zorginstellingen publiceren deze wachttijden, zodat je weet wat je kunt verwachten.
De wachttijd kan 8 tot 12 weken duren. Dit kan lang lijken, maar het is belangrijk om geduldig te zijn. Cliënten zijn over het algemeen tevreden over de zorg, met een score van 8,4.
Terwijl je wacht, kun je zelf ook actie ondernemen. Het helpt om te praten over je gevoelens en haalbare doelen te stellen. Dit maakt de wachttijd makkelijker te doorstaan.
Er zijn verschillende soorten depressie, zoals recidiverende depressie en postnatale depressie. Elke vorm heeft zijn eigen symptomen en behandeling. Het is belangrijk om te weten welke je hebt.
Hoewel de wachttijden lang kunnen duren, is hulp essentieel. Met de juiste zorg kun je je klachten aanpakken en op weg zijn naar herstel.
Oorzaken van een depressie
Depressie is een complexe aandoening met verschillende oorzaken. Het is vaak het gevolg van een mix van natuurlijke, sociale en mentale factoren. Onderzoek wijst uit dat er geen enkele specifieke oorzaak is. Verschillende risicofactoren kunnen samen leiden tot depressie.
Natuurlijke factoren
Erfelijkheid speelt een grote rol bij depressie. Kinderen van depressieve ouders hebben een hoger risico. Hormonale veranderingen, zoals bij de overgang, kunnen ook depressieve gevoelens veroorzaken. Lichamelijke problemen, zoals schildklier- of leverproblemen, kunnen depressie veroorzaken.
Sociale factoren
Levensgebeurtenissen zoals het verlies van een dierbare of echtscheiding verhogen het risico op depressie. Negatieve jeugdervaringen, zoals mishandeling of misbruik, kunnen ook leiden tot depressie. Sociale isolatie, pesten en culturele conflicten zijn risicofactoren.
Mentale factoren
Psychologische aspecten zoals een negatief zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen vergroten het risico op depressie. Angst om te mislukken en moeite om steun te vragen zijn ook belangrijk. Tijdig herkennen en behandelen van depressie is essentieel om erger te voorkomen.
Conclusie
Depressie is een veel voorkomende psychische aandoening. Het heeft diverse symptomen en oorzaken. Het is belangrijk om de juiste ondersteuning te zoeken, zowel bij milde als ernstige vormen.
Psychotherapie en medicatie helpen meestal bij het herstellen. De richtlijn Depressie uit 2013 biedt houvast aan zorgverleners. Ze helpen bij het behandelen van depressie in verschillende levensfasen.
De herziene richtlijn geeft extra aandacht aan kinderen, adolescenten en ouderen. Ze stemt af met de DSM-5-TR en andere richtlijnen.
Depressie komt vaak door een samenspel van factoren. Deze omvatten recente gebeurtenissen, persoonlijke kenmerken, voorgeschiedenis en biologische aspecten. Daarom is maatwerk in de aanpak van depressie essentieel.
